صنایع دستی و شهرهای انتخاب شده در سراسر دنیا شهرت دارند و حتی به کشورهای خارجی صادر میشوند و به عنوان یکی از مهمترین سوغات ایران شناخته میشوند. البته ثبت یک شهر در شورای جهانی صنایع دستی، کار سادهای نیست و شرایط و مراحلی دارد که باید طی شود با این وجود ۱۴ شهر و روستای ایران توانستند صنایع دستی خود را ثبت کنند.
شهرهای جهانی ثبت شده ایران که از تمامی مراحل گذشته و سربلند بیرون آمدهاند عبارتاند از:
لالجین، شهر جهانی سفال
لالجین یکی از شهرهای شمال همدان واقع در شهرستان بهار است و دومین شهر این شهرستان به حساب میآید. لالجین در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ به عنوان شهر جهانی سفال و سرامیک شناخته شد.
تبریز، شهر جهانی فرش بافی
تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی است و به عنوان شهر جهانی فرش بافی شناخته شده است. شهر تبریز دارای مراکز تجاری متعددی است که برخی از آنها شامل مراکز خرید سنتی و قدیمی همچون بازار تبریز است که علاوه بر مرکز تجاری، به عنوان اثری تاریخی نیز شناخته میشود. اکثر گردشگران از این مرکز خرید میکنند که در کنار فرش این بازار نیز دارای شهرت جهانی شده است.
مشهد، شهر جهانی سنگهای قیمتی
این شهر در شمال شرقی ایران و مرکز استان خراسان رضوی قرار دارد. مشهد نیز همزمان با لالجین در اردیبهشت ۱۳۹۵ به عنوان شهر جهانی سنگهای قیمتی انتخاب شد. علاوه بر این مشهد به عنوان بزرگترین شهر مذهبی ایران شناخته شده است.
سیرجان، شهر جهانی گلیم
سیرجان شهری در غرب کرمان میباشد. گلیم شیریکی پیچ از صنایع دستی این شهر است این نوع گلیم در سال ۱۳۹۶ در میراث جهانی یونسکو ثبت شده و سیرجان را به عنوان شهر جهانی گلیم معرفی کرده است.
مریوان شهر جهانی کلاش
این شهر در غرب استان کردستان و در فاصله ۱۲۵ کیلومتری شمال غرب سنندج واقع شده و در شهریورماه سال ۱۳۹۶ به عنوان شهر جهانی کلاش از سوی شورای جهانی صنایع دستی انتخاب گردیده است. کلاش نوعی پاپوش سنتی زیبا است که به نامهایی ماننده گیوه نیز شهرت دارد.
کلپورگان، شهر جهانی سفال دستساز
کلپورگان، روستایی در دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان ایران است. این روستا در سال ۱۳۹۶ اولین روستایی که ثبت جهانی شده میباشد و از این نظر حائز اهمیت است.
اصفهان، شهر خلاق صنایع دستی
اصفهان کلان شهری تاریخی و فرهنگی استد که با معیارهای سختگیرانه یونسکو به عنوان یکی از شهرهای خلاق و دارای نوآوری در صنایع دستی شناخته شده است.
آباده، شهر جهانی منبتکاری
آباده یکی از شهرستانهای استان فارس است که در سال ۱۳۹۷ به عنوان شهر منبت کاری ثبت جهانی شد.
خراشاد، روستای جهانی توبافی
خراشاد روستایی کوچک که در استان خراسان جنوبی و در دره نصرآباد واقع شده، میباشد. این روستا در سال ۱۳۹۷ به دلیل داشتن صنعت تو بافی ثبت جهانی شده است. تو بافی در واقع حوله بافی سنتی است.
میبد، شهر جهانی زیلو
میبد شهری تاریخی با جاذبههای گردشگری در استان یزد میباشد. این شهر در سال ۱۳۹۷ به عنوان شهر جهانی زیلو انتخاب شد. عمده سوغات مشهور میبد به صنایع دستی و به ویژه ظروف سفالی، چینی، سرامیکی برمیگردد، اما در میان صنایع دستی میبد، هنر زیلوبافی توانست باعث رونق اقتصادی این شهرستان شود
قاسمآباد، شهر جهانی چادرشب بافی
قاسم آباد یکی از روستاهای شهرستان رودسر واقع در استان گیلان میباشد. این روستا در بهمن سال ۱۳۹۸ برای بافت چادر شب ثبت جهانی شد. چادر شب، پارچهای رنگارنگ و معمولاً با طرح چهارخانه است. چادرشب پوششی است میکنند که در آن رختخواب میپیچند.
ملایر، شهر جهانی منبتکاری
ملایر یکی از شهرهای تاریخی استان همدان است. تولید انواع صنایع دستی چوبی مانند: خراطی، ظرفیت کاری، منبت کاری از دیر باز در ملایر رواج داشتهاست. در سالهای اخیر علاوه بر شهرهای این هنر در روستاها جای ویژه ای پیدا کرده از این رو ملایر توانسته منبت کاری را به عنوان صنایع دستی شهر خود در بهمن ۹۸ به نام خود ثبت جهانی کند.
شیراز، شهر جهانی صنایع دستی
شیراز از شهرهای بزرگ ایران است و در بخش مرکزی استان فارس است علاوه بر این شهری تاریخی است که نامش در کتیبه هخامنشی آورده شده. آثار صنایعدستی این شهر به حدی متنوع است که نمیتوان آن را شهری تکرشتهای معرفی کرد از این رو در سال ۱۳۹۸ مانند اصفهان به عنوان شهر صنایع دستی شناخته شد.
زنجان، شهر جهانی ملیله
شهر زنجان در مرداد سال ۹۷ به عنوان شهر ملی ملیله ایران برگزیده شده و سال ۹۸ نیز پس از سفر ارزیابان شورای جهانی صنایعدستی این شهر در زمره شهرهای جهانی صنایعدستی قرار گرفت.