کوچه صد تومانی ها کمی بالاتر از میدان محمدیه، درست همجوار با بازار تهران قرار دارد. کوچهای باریک و بلند، همجوار با بازار دروازهنو که حالا تغییر چهره داده و دیگر خبری از سکونت تاجران سرمایهدار در آن نیست. با مجله گردشگری دلتا همراه باشید.
ناصرالدینشاه که ارگ سلطانی خود را بازسازی کرد، دستور داد در بناهای اطراف آن هم افراد متمول ساکن شوند چون معتقد بود نباید تفاوت فاحشی بین ارگ و ساختمانهای اطرافش وجود داشته باشد.
دستور ناصرالدینشاه سبب شکلگیری کوچههایی مثل «حاجیها» و «صد تومانیها» در تهران شد که اشراف و رجال، همچنین تاجران و بازرگانهای صاحبنام در آنها اقدام به خانهسازی کردند.
در کوچه «حاجیها» که یکی از کوچههای معروف محله عودلاجان بود، افراد پولدار ساکن شدند. همه آنها حاجی نبودند، اما تاجر و رجالی بودند که بهدلیل تمکن مالی بالا میتوانستند به سفر حج بروند. در قدیم نیز رفتن به مکه کار سختی بود و هزینه زیادی داشت؛ سفری که ۲- ۳سال طول میکشید و فقط پولدارها میتوانستند با اسب و شتر به این سفر بروند.
برای استنباط اینکه در چه محلهای پولدارها زندگی میکردند، فقط کافی است کوچه صد تومانی ها و حاجیها و گذر پامنار و حتی خانه افرادی را که جزء پولدارهای تهران بودند روی نقشه تهران قدیم پیدا کنید. آنوقت متوجه خواهید شد که همه این کوچهها و بخشی از گذرها که به بازار ختم میشدند، در محله عودلاجان قرار داشتند.
کوچه صد تومانی ها یا کوچه «تختپل» که سالهاست به «شهید محمد بختیاری» تغییر نام داده، از دیگر معابری بود که پولدارها در آن زندگی میکردند. درباره علت نامگذاری این کوچه ۳روایت وجود دارد؛ نخست اینکه این کوچه در زمان قاجار محل زندگی تاجران بازار بوده که سرمایه هر کدام از آنها صد تومان بود که آن زمان سرمایه زیادی به حساب میآمد.
روایت دوم این است که خانههای این کوچه چنان اشرافی و پرزرق و برق ساخته شده بود که ارزش هر کدام به صد تومان میرسید.
نظر سوم که مرحوم «جعفر شهری» در کتاب «طهران قدیم» هم به آن اشاره کرده، سکونت یک تاجر در این کوچه بوده که سرمایهاش در زمان قاجار صد تومان بوده است. البته بعدها تاجران دیگری در این کوچه ساکن شدند و اینجا به سکونتگاه ثروتمندان تبدیل شد.
درباره نامگذاری این کوچه به «تختپل» هم گفته میشود پلی در ابتدای این کوچه روی جوی بزرگ آن که در خیابان خیام روان بود، قرار داده شد و مدت کوتاهی به این اسم معروف شد.
ابتدای کوچه طاق کوچکی وجود داشت و سراسر کوچه و حیاط خانهها پر از درختهای اقاقیا، سیب و خرمالو بود. بیشتر اهالی این کوچه، تاجرهای بازار بودند که با پای پیاده یا سوار بر الاغ و اسب به بازار میرفتند و حسابهای خود را از مغازهدارها میگرفتند.
بیشک چنین افرادی معنی فقر را نمیفهمیدند؛ همانطور که جعفر شهری در کتاب «شکر تلخ» توضیح داده که با وجود قحطی در تهران، اهالی کوچه حاجیها با دیدن گرسنگی مردم که در خوردن سگها و گربهها هم ابایی نداشتند، تعجب میکردند. اگر به تهرانگردی علاقه دارید، صفر تا ۱۰۰ تفریحات هیجانی در توچال را بخوانید.
کوچه صد تومانی ها کمی بالاتر از میدان محمدیه، درست همجوار با بازار تهران قرار دارد. کوچهای باریک و بلند، همجوار با بازار دروازهنو که حالا تغییر چهره داده و دیگر خبری از سکونت تاجران سرمایهدار در آن نیست. خانههای ویلایی به آپارتمان تبدیل شدهاند و در بیشتر خانهها کالا و موادغذایی مغازهدارها نگهداری میشود.
گفته میشود آخرین خانه قدیمی این کوچه پاییز سال۱۳۹۶ تخریب شد تا در آن چند ملک ساخته شود. این خانهها دارای معماری خاصی بود و کاشیکاریهای بینظیر، آینهکاریهای هنرمندانه و نقاشیهای خارقالعاده داشتند.
پیشنهاد مطالعه: برای دیدن مطالب بیشتر از گردشگری این کوه هر ۳۰ سال یکبار تخم میگذارد! را بخوانید.