جاهای دیدنی فیروزکوه
این منطقه باستانی به بسیاری از اساطیر و داستان‌های مرتبط با کوه دماوند مشهور است. در گذشته، فیروزکوه یکی از شهرهای بزرگ ایران محسوب می‌شد و دارای کاروان‌سرایی بود که پس از حمله مغول ویران شد. تابستان‌های این منطقه گرم و زمستان‌های آن سرد است. در فصل گرما، گردشگران بسیاری از شهر تهران و اطراف به این منطقه سفر می‌کنند؛ زیرا جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوانی دارد.
فیروزکوه دارای کاروان‌سراها، قلعه‌های قدیمی، گورستان‌های کهن و امامزاده‌های متعدد است که برخی از آنها همچنان باقی مانده‌اند. به دلیل شرایط توپوگرافی منحصر به فرد، این منطقه از جمله مناطق طبیعی بکر استان تهران به شمار می‌رود و یکی از زیستگاه‌های اصلی حیات وحش در این منطقه محسوب می‌شود.
تنگه واشی به عنوان یکی از مقاصد برجسته برای طبیعت‌گردی در فیروزکوه شناخته می‌شود. هر تابستان، این منطقه میزبان تعداد زیادی از گردشگران است. این تنگه، با طول حدود ۳۰۰ متر و دیواره‌های صخره‌ای به ارتفاع تقریبی ۱۰۰ متر، محل عبور یک رودخانه از کوه‌های واشی به دشت است. این مسیر از جاذبه‌های محبوب برای گردشگران است و آنها اغلب از زیر آب روان رودخانه عبور می‌کنند. در تابستان، حجم آب این رودخانه به حداقل می‌رسد و گاهی مسافران را تا زیر زانو خیس می‌کند.
پس از عبور از تنگه اول و گذر از دشتی زیبا، تنگه دوم حدود دو کیلومتری از تنگه اول قرار دارد. در انتهای تنگه دوم، یک آبشار زیبا نیز وجود دارد که به تجربه گردشگران جلوه ویژه‌ای می‌بخشد.
علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، در این منطقه آثار باستانی نیز قابل مشاهده هستند. یکی از کتیبه‌های مشهور دوران قاجار به دستور فتحعلی شاه در اینجا حکاکی شده است. فتحعلی شاه، پس از سپری کردن دوران پیش از پادشاهی خود در شیراز، از سه نفر به نام حجارباشی، نقاش باشی و معمارباشی خواست تا این سه کتیبه را در تهران بسازند. این کتیبه که حدوداً هفت متر در ابعاد دارد، رویدادهای دوران فتحعلی شاه را به تصویر می‌کشد. این آثار باستانی به حدود ۱۸۵ سال قدمت دارند و در ناحیه‌ای از کوه که از باران و آفتاب محافظت شده است، حکاکی شده‌اند، اگرچه برخی آسیب‌هایی از طرف گردشگران دیده‌اند.
تنگه واشی
غار بورنیک در ارتفاعات پرنشیب و فراز کوهستانی به نام "بورنی" یا "بورنیک" واقع شده است. اهالی این منطقه غار را با نام "گودال نیک" یا "گودال امن" می‌شناسند؛ زیرا بر اساس تفسیرهای مختلف، "بور" به معنای گودال یا محل امن تلقی می‌شود. مکان قرارگیری دهانه اصلی این غار شاید در دوران غارنشینی و شکار در ایران، یک مکان امن برای زندگی و پناه جویی ارائه می‌کرده است.
غار بورنیک از سه تالار بزرگ تشکیل شده است که هرکدام از آنها دارای طاق‌های دیسی بر روی سقف می‌باشند. این طاق‌های دیسی، به همراه گسل‌ها و شکاف‌های عمیقی که روی سقف آنها وجود دارد، نشانه‌هایی از قدمت غار هستند. دیوارهای درون غار نیز پوشیده از چکنده‌های گل کلمی، نخودی، سفید و صورتی هستند که به غار زیبایی خاصی می‌بخشند. علاوه بر این، در این غار قطعات سفالینه شکسته و پراکنده کشف شده‌اند که نشان می‌دهد انسان‌هایی پیش از تاریخ در اینجا زندگی می‌کرده‌اند.
غار بورنیک
چشمه خمده، که در فصل بهار و تابستان مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد، دارای خواص درمانی بسیاری است. آب این چشمه برای درمان بیماری‌های مفاصل و استخوان و همچنین برای درمان بیماری‌های پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چشمه خمده
قلعه لاجورد یکی از آثار تاریخی برجسته این منطقه است که قدمت آن به دوران ساسانیان، پیش از اسلام باز می‌گردد و تا قرن هفتم یا هشتم همچنان بهره‌برداری می‌شد. این قلعه با اهمیت تاریخی خود در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
فردوسی، شاعر بزرگ ایران، در شاهنامه به این قلعه اشاره کرده و آن را به شرح زیر نقل می‌کند:
"لاجورد، قلعه‌ای در بلندی‌های خواجویه
که هیچ سپاهی نتوان ز دامن او برد
تا تخت‌های شاهان یکایک برافراخت
همه رویین‌ها را به جان آورد بخت"
این توصیف نشان از شکوه و اهمیت قلعه لاجورد در دوران باستان دارد و همچنان تا به امروز این اهمیت و شکوه را حفظ کرده است.
قلعه لاجورد
تنگه میشینه مرگ، که با نام چهارمحال تهران نیز شناخته می‌شود، از جاذبه‌های طبیعی این منطقه است که دسترسی به آن کمی دشوار است. در مسیر دسترسی به این تنگه، آبشارهای متعددی وجود دارد که مسافران را در معرض زیبایی‌های طبیعی بی‌نظیری قرار می‌دهد.
نام "میشینه" به دلیل وجود تعدادی مجسمه میش در مسیر پنهان تا قله است و بخش "مرگ" به دلیل وجود چشمه‌ای در نزدیکی قله است که آب آن برای پرندگان مضر است و باعث مرگ آنها می‌شود. این ترکیب نام‌ها نشان‌دهنده طبیعت چشمگیر و تاریخی این منطقه است و جذابیت ویژه‌ای به آن می‌بخشد.
تنگه میشینه مرگ
روستای هرانده، با نهرها و رودهای پرآب، به همراه درختان بلند تبریزی و کوچه‌های پر از باغ‌ها، از جاذبه‌های طبیعتی و گردشگری بی‌نظیری برخوردار است. این روستا دارای چشم‌اندازهای دیدنی از دشت و کوه‌های اطراف است که باعث جذب تعداد زیادی از گردشگران و طبیعت‌گردان می‌شود. با فاصله‌ی کمی که با تهران دارد، هرانده به عنوان یکی از بهترین و مناسب‌ترین مقاصد گردشگری برای مسافران به شمار می‌آید. غار بورنیک نیز در نزدیکی این روستا واقع شده است.
روستای هرانده
روستای لزور، یکی از بزرگ‌ترین روستاهای استان تهران است که در زیر پای رشته‌کوه‌های البرز واقع شده است. مردم این روستا اکثراً به دامپروری و کشاورزی مشغول بوده و این حرفه‌ها بخش اساسی از اقتصاد و زندگی آنها را تشکیل می‌دهد. علاوه بر این، لزور دارای دیدنی‌های طبیعی فراوانی است که باعث جذب گردشگران و طبیعت‌گردان می‌شود.
روستای لزور
برج سنگی دیده بانی مزداران از روستایی با همین نام گرفته است، اما نام اصلی آن مشخص نیست. این برج تاریخی که به ثبت ملی رسیده است، از موادی مانند لاشه سنگ، ملاط گچ و ساروج به شکل چهارضلعی ساخته شده است. ورودی برج در ضلع جنوبی آن قرار دارد و به طور کلی دارای پلان هشت ضلعی است.
ساختار داخلی برج به گونه‌ای است که در سمت غرب و مقابل قلعه، یک بیضی بزرگ از گنبد تا پایین دیواره‌ها برش خورده است. این نشان می‌دهد که بین قلعه و برج سنگی مزداران ارتباطی وجود دارد. در اضلاع داخلی برج، چهار طاق‌نما وجود دارد که بالای آنها تزئیناتی به شکل کنگره ایجاد شده و در بالای هرکدام حفره‌های کوچکی مشاهده می‌شود. همچنین، در بالای در ورودی برج، یک پنجره مستطیلی وجود دارد که بالای آن یک تخته چوب پهن نصب شده است.
برج سنگی دیده بانی مزداران
یکی از مناطق زیبای اطراف فیروزکوه، روستای سله بن است که در نزدیکی دریاچه سد نمرود واقع شده است. این سد بر روی رودخانه حبله رود ساخته شده و باعث ایجاد یک دریاچه زیبا و پرآب در حدود ۲ کیلومتری جنوب این روستا شده است. منطقه اطراف این دریاچه برای طبیعت‌گردی و کمپ زدن بسیار مناسب است.
برای دسترسی به سد نمرود و روستای سله بن، باید از جاده لاسم استفاده کنید و در دوراهی اول، سمت چپ را ادامه دهید. پس از حدود نیم ساعت رانندگی، به این روستای زیبا خواهید رسید.
روستای سله بن
در فاصلهٔ ۱۲۰ کیلومتری تهران و ۴۰ کیلومتری شهرستان فیروزکوه، روستای زرین دشت واقع شده است. این روستا به دلیل آب و هوای خوش و سرسبزی که در آن حاکم است، همچنین داشتن باغات پرورش آلبالو، گیلاس، سیب و توت، و همچنین وجود کوه‌ها، چشمه‌ها و رودخانه پرآب حبله رود، به عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی فیروزکوه و یکی از مقاصد مناسب برای طبیعت‌گردی در فصل بهار و تابستان شناخته می‌شود.
قدم زدن در کوچه‌های قدیمی این روستا و لذت بردن از هوای پاک و طبیعت بکر و رودخانه پرآب آن، برای گردشگران یک تجربه بی‌نظیر و خاطره‌ای خوش در فصول مختلف سال به ارمغان می‌آورد.
روستای زرین دشت
این غار زیبا در ۱۰۰ کیلومتری شرق تهران و ۶۰ کیلومتری جنوب فیروزکوه، در ارتفاعات روستایی به نام رودافشان واقع شده است. برای رسیدن به این غار، باید از دوراهی سیدآباد وارد مسیری شوید که به روستای رودافشان منتهی می‌شود. از رودافشان تا ورود به غار حدود نیم ساعت با ماشین و در صورت پیاده‌روی حدود دو ساعت زمان لازم است.
دهانه این غار دارای عرض چهل متر و طول دوازده متر است. در داخل غار رودافشان، چندین تالار، راهرو، ستون‌ها، چکیده‌های سنگ، مخروطی‌ها و سنگ‌های بلورین قابل مشاهده هستند. برای پیمایش مسیر یک کیلومتری این غار، نیاز به راهنمای مجرب و تجهیزات مناسب است. در انتهای مسیر، به یک دهلیز وارد می‌شوید که به معبد آناهیتا معروف است. این دهلیز به دلیل وجود حوض آب و ستونی در وسط آن، به نام الهه باروری آناهیتا شناخته می‌شود.
غار رودافشان
در فاصلهٔ ۳۵ کیلومتری فیروزکوه و در ارتفاعات جنوبی، روستای سیمین‌دشت، یک دریاچه زیبا به نام آهنک وجود دارد. این دریاچه که ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۱۷۰۰ متر است، دو حوضچه دارای عمق‌های ۳۲ و ۸ متر دارد. منبع آب این دریاچه از ذوب برف‌های بالادست تامین می‌شود و دارای غنیمت گوگردی است. در نزدیکی این دریاچه، چشمه آبی کوچکی وجود دارد که به آن بالاتر از دریاچه معروف است.
این منطقه می‌تواند گزینهٔ خوبی برای سفر یک روزه و طبیعت‌گردی در فصل بهار و پاییز باشد. امکان غواصی در دریاچه آهنک و تماشای زیبایی‌های زیر آب و ماهی‌ها نیز وجود دارد. همچنین، به دلیل کمبود آلودگی نوری در این منطقه، عکاسان می‌توانند عکس‌های زیبایی از آسمان شب را ثبت کنند.
دریاچه آهنک
در ۸۵ کیلومتری جنوب قائمشهر و در محور فیروزکوه، یکی از شاهکارهای مهندسی دنیا به نام پل ورسک وجود دارد که از لحاظ معماری، مهندسی سازه و نقشی که در جنگ جهانی دوم داشته، در کتاب گینس به ثبت رسیده است. این پل به عنوان یکی از دیدنی‌های استان مازندران و سوادکوه شناخته می‌شود، اما به دلیل موقعیت جغرافیایی و جذابیت‌های اطراف، می‌توان آن را به فهرست جاذبه‌های دیدنی فیروزکوه اضافه کرد.
ورسک، پلی با بیش از صد متر ارتفاع و دهانه‌ای تقریباً هفتاد متری است که در حدود هشتاد سال پیش به دستور پادشاه وقت ساخته شد. در زمان ساخت، تنها مصالح استفاده شده ملات و آجر بوده‌اند که تا امروز، یعنی بیش از یازده سال از تاریخ انقضای ضمانت، به سرخوردگی و خرابی‌های چشمگیری نخورده است.
این پل اهمیت بسیاری داشته؛ از جمله اتصال جنوب به شمال کشور از دل دره‌ای عمیق بوده است. همچنین، در طول تاریخ، بارها و بارها برای منافع سیاسی و نظامی به کار رفته است. اما در همه این موارد، باقی مانده است تا زیبایی و تاریخ پل ورسک را به نمایش بگذارد.
پل ورسک
1. مهم‌ترین جاذبه گردشگری فیروزکوه کجاست؟
مهم‌ترین جاذبه گردشگری فیروزکوه تنگه واشی است که از برترین مقاصد طبیعت‌گردی در این شهرستان شناخته می‌شود. این تنگه با دیواره‌های صخره‌ای بلند و رودخانه‌ای که از کوه‌های واشی سرچشمه می‌گیرد، جاذبه‌ی زیبایی برای گردشگران و طبیعت‌گردان است.
2. آیا آب چشمه خمده دارای خواص درمانی است؟
بله، آب این چشمه به عنوان یک منبع طبیعی دارای خواص درمانی برای بیماری‌های مفاصل، استخوان و بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود.
3. قدمت قلعه لاجورد به چه زمانی بازمی‌گردد؟
قلعه لاجورد به دوران ساسانیان بازمی‌گردد و تا قرن هفتم یا هشتم همچنان مورد بهره‌برداری بوده است.
4. ویژگی‌های روستای هرانده کدامند؟
روستای هرانده با نهرها و رودهای پرآب، کوچه‌باغ‌ها و چشم‌اندازهای دیدنی از دشت و کوه‌های اطراف، در فاصله کمی از تهران قرار دارد. این روستا همچنین به دلیل نزدیکی به غار بورنیک نیز جاذبه‌ی بیشتری برای گردشگران دارد.
گردآوری: بخش گردشگری بیتوته
