همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: نخسیتن روزهای سال ۱۳۵۹ هجری و شمسی در حالی در خاورمیانه رقم می‌خورد که یک اتفاق داخلی در عراق، خصومت بی‌دلیل و بی‌منطق حکومت بعثی عراق علیه نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران را وارد مرحله دیگری کرد. ماجرا از این قرار بود که در روز ۱۳ فروردین ماه سال ۱۳۵۹، ترور نافرجام طارق عزیز، معاون نخست وزیر عراق، در بغداد؛ بهانه‌ای شد دولت بعثی عراق بدون ارائه هیچ‌گونه سندی ایران را به این اقدام متهم کند. چند روز بعد، ۱۸ فروردین همان سال و همزمان با قطع رابطه آمریکا و ایران، صدام حسین خواهان واگذاری جزایر ایرانی تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی به عراق شد. روز بعد، ۱۹ فروردین، آیت الله سید محمد باقر صدر و خواهرش، به دستور دولت عراق به شهادت رسید.
- حمله ارتش عراق به تأسیسات نفتی ایران
با ورود به ماه دوم این سال و در روز چهارم اردیبهشت ماه، صدام حسین بر حاکمیت عراق بر خوزستان (عربستان) تأکید کرد و روز بعد از آن(۵ اردیبهشت) هم نخستین حمله ارتش عراق به تأسیسات نفتی ایران، در دهلران صورت گرفت که تا آغاز رسمی جنگ ۱۳ نوبت دیگر به تأسیسات مختلف نفتی حمله شد. این روند ادامه داشت که اینکه در ۲۹ خرداد ماه همان سال و پس از ۲۰ سال، در نخستین انتخابات مجلس در عراق، حزب بعث ۱۷۵ کرسی از ۲۰۰ کرسی نمایندگی مجلس را به دست آورد و چندی بعد، در ۱۸ تیر ماه کودتای نوژه در ایران کشف شد، که کودتاچیان با همکاری دولت عراق قصد براندازی نظام جمهوری اسلامی را داشتند.
- شهادت ۲۱ مامور دو پاسگاه ایرانی
سلسله اقدامات خصمانه دولت بعثی عراق با جمهوری اسلامی ایران ادامه داشت که اینکه در ۲۱ مرداد ماه، ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌های بندر جوق و برار عزیز، در منطقه عمومی قصر شیرین حمله کرد، که به شهادت ۲۱ نفر از مأموران دو پاسگاه انجامید. حدود یک ماه بعد، و در ۱۴ شهریور ماه، ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌های مرزی دهلران و نفت شهر حمله کرد. دو روز بعد، یعنی (۱۶ شهریورماه) هم نخستین حمله هوایی و زمینی ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌های ایلام، قصر شیرین، خرمشهر، خسروآباد، نفت شهر، سومار انجام شد و همزمان در این روز، یادداشت دولت عراق به کاردار ایران، در بغداد، مبنی بر پس دادن سرزمین‌های (به زعم آنان) اشغالی به عراق تحویل داده شد. روز بعد (۱۷ شهریور ماه) هم عراق، پس از دادن دو یادداشت به کاردار جمهوری اسلامی ایران در بغداد، پاسگاه زین القوس و مناطق اطراف آن را اشغال کرد؛ این مناطق به موجب پیمان ۱۹۷۵م الجزایر به ایران واگذار شده بود. حالا دیگر فاصله روزهای تجاوز و اشغالگری حکومت بعثی عراق در خاک ایران کمتر شده بود، چون در ۱۸ شهریور ماه، حمله زمینی و هوایی ارتش بعثی عراق به شهرهای مرزی خرمشهر و نفت شهر و قصر شیرین و پاسگاه‌های مرزی جنوب و غرب ایران انجام شد.
- درگیری در پاسگاه های مرزی
۱۹ شهریور ماه، مرزداران جمهوری اسلامی ایران با مهاجمان ارتش بعثی عراق در پاسگاه‌های مرزی صالح آباد، ایلام، مهران، نفت شهر، طلائیه، قصر شیرین درگیر شدند؛ در همین روز عراق سومین یادداشت را به ایران تحویل داد و روز بعد هم صدام حسین در جلسه وزیران امور خارجه کشورهای عربی در مورد باز پس‌گیری خاک عراق! از ایران سخنرانی کرد. یک روز بعد از این سخنرانی صدام حسین، در ۲۱ شهریور ماه، ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌ها و مناطق مرزی جنوب و غرب جمهوری اسلامی ایران، از جمله خرمشهر و سومار و بازرگان و سرپل ذهاب حمله زمینی و هوایی کرد و روز بعد، ۲۲ شهریور ماه هم مرزداران جمهوری اسلامی ایران با نیروهای متجاوز ارتش بعثی عراق در پاسگاه‌های مرزی قصرشیرین و خرمشهر و چند پاسگاه دیگر درگیر شدند. حالا دیگر هر روز اتفاق تازه‌ای در این باره می‌افتاد و ۲۳ شهریور ماه، عراق به رؤسا و سران هشت سازمان بین‌المللی (سازمان ملل متحد، ششمین کنفرانس سران کشورهای غیر متعهد، سازمان کنفرانس اسلامی، اتحادیه عرب، سازمان وحدت آفریقا، بازار مشترک اروپا، سازمان جنوب شرقی آسیا، سازمان کشورهای قاره آمریکا)، درباره ادعاهای این دولت نسبت به جمهوری اسلامی ایران، هشت نامه فرستاد.
- حمله توپخانه ای به بپاسگاه‌های نفت شهر و شلمچه
۲۴ شهریور هم ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌های نفت شهر و شلمچه و بیات حمله توپخانه‌ای کرد. در روز ۲۵ شهریور هم ارتش بعثی عراق به پاسگاه‌ها و مناطق مرزی آبادان و رشیدیه و بازرگان و چند پاسگاه و منطقه مرزی حمله کرد. همه این‌ها زمینه‌ای را فراهم کرد که در ۲۶ شهریور ماه سال ۱۳۵۹، دولت عراق به طور یک جانبه عهدنامه مرزی و حسن همجواری ۱۹۷۵م الجزایر و ۳ پروتکل ضمیمه و ۴ موافقتنامه تکمیلی آن را لغو کرد (در این قرارداد حق لغو یک جانبه پیش بینی نشده بود)؛ ارتش عراق ۵ روز بعد به خاک جمهوری اسلامی ایران تجاوز کرد و سرانجام، پس از هشت سال دفاع قهرمانانه رزمندگان اسلام، در ۲۳ مرداد ۱۳۶۹ بناچار دوباره همین پیمان را پذیرفت و به موجب رأی سازمان ملل متحد در ۱۸ آذر ۱۳۷۰ هم عراق، «آغازگر جنگ و مسئول آن» شناخته شد.
