افرای ژاپنی ( به انگلیسی : Japanese maple ) درخت بومی آسیای شرقی است. تصویر زیبای این درخت در آثار هنری باستانی شرق آسیا زیاد به چشم میخورد.
برگ های سرخ آتشین این درخت ظاهری جذاب و تماشایی به آن می دهد به همین دلیل همیشه نمادی الهام بخش در فرهنگ و هنر ژاپنی بوده است و معمولا در مکان های مقدس یا اطراف مقبره ها کاشته می شده است.
شیره درخت افرا ژاپنی حاوی مقداری شکر است و میتوانید با جوشاندن و تبخیر آن شربتی غلیظ تهیه کرده و از آن به عنوان نوشیدنی یا شیرین کننده جایگزین شکر استفاده کنید.
در آیین سلتیک ، افرای ژاپنی به الهه باروری (دانا) نسبت داده می شود و نماد صبر و پایداری به حساب می آید.
از آنجا که افرای ژاپنی نهال پیوندی است و رشد بسیار آرامی دارد ، معمولا نسبت به درختانی که به صورت نهال کاشته می شوند ، گران تر است.
درخت افرا ژاپنی سالانه حدود 30 – 60 سانتی متر رشد می کند و در بهترین حالت طول یک افرای ژاپنی بالغ به 6 – 9 متر میرسد.
بسیاری از گونه های درخت افرا ژاپنی بیشتر از 2 متر رشد نمی کنند ، گاهی اوقات برخی از گون های درخت افرا ممکن است سالها کمتر از 4 متر بمانند و به یکباره شروع به رشد بیشتر و بالا رفتن کند.
اگر نمیخواهید درخت تان خیلی بلند شود میتوانید هر سال با هرس کردن ، رشد درخت را کنترل کنید. درخت افرا ژاپنی در شرایط مناسب میتوانید بیشتر از 100 سال عمر کند.
درخت افرا بین ماههای اردیبهشت تا تیر شکوفه می دهد و میوه ای سبک ، سبز رنگ یا قرمز رنگ به نام سامارا دارد که اندازه اش حدود 1 – 2 سانتی متر است که در ماههای شهریور و مهر توسط باد پراکنده می شود.
برگهای درخت در مهر و آبان تغییر رنگ داده و در آذر شروع به ریزش می کنند و در زمستان کاملا بدون برگ ولی همچنان زیبا است .
به طور کلی میتوان گفت این درخت جزو درختان سرسخت و ماندگار است.
این درخت علیرغم ظاهر زیبا و پیچیده ای که دارد ، نگهداری اش بسیار آسان است بنابراین به راحتی میتوانید از پس کاشت و نگهداری این درخت زیبا ، برآیید.
بهترین زمان برای کاشت این درخت هوای معتدل ، اوایل بهار یا پاییز است یعنی زمانی که هوا بیش از حد گرم یا بیش از حد سرد نباشد.
افرای ژاپنی به نوز فیلتر شده همراه با کمی سایه نیاز دارد.
افرا ژاپنی روزانه به 4 ساعت نور مستقیم آفتاب بدون فیلتر و کمی سایه نیاز دارد ، البته این گیاه میتواند 6 ساعت نور مستقیم را تحمل کند.
درختچه افرای ژاپنی به راحتی میتواند نور کم را تحمل کند و حتی در سایه کامل به رشد خودش ادامه دهد ولی به دلیل ویژگی های خاص هر گونه از آن بهتر است در این مورد هنگام خرید حتما با فروشنده صحبت کنید.
نور شدید خورشید به خصوص نور بعد از ظهر برای افرای ژاپنی قابل تحمل نیست و در صورتی که برگهای درختچه شما قهوه رنگ شده اند یا سوخته اند به دلیل نور شدید خورشد است بنابراین باید درختچه را به محلی که سایه بیشتری دارد ، ببرید تا به مرور زمان مشکل برگها حل شود. ایده آل ترین مکان برای افرای ژاپنی ، جایی است که ساعاتی از روز را سایه باشد.
در فصل تابستان هفته ای 3 بار آبیاری درخت کافی است ولی در فصول سرد سال باید دفعات آبیاری را کمتر کنید. افرای ژاپنی بالغ توان بالایی در مقابله با کم آبی دارد ولی درخت جوان افرا تا چند سال اول نیاز به آبیاری عمیق و منظم دارد.
هفته ای 2 بار آبیاری کامل در هوای معمولی و هفت های 3 4 بار آبیاری در هوای گرم وخشک به رشد بهتر درخت کمک میکند.
برگهای افرای ژاپنی بسیار ظریف هستند و نسبت به آفتاب سوختگی در تابستان و یخ زدگی در زمستان حساسند بنابراین هنگام ابیاری مراقب باشید که روی برگهای درخت آب نپاشید.
ریشه افرای ژاپنی عیق نمی شود و در سطح خاک باقی میماند بنابراین همیشه خاک اطراف درخت باید مرطوب باشد.
بهترین راه برای حفظ رطوبت خاک اطراف افرا ریختن مالچ روی خاک است.
بهتر است 10 سانتیمتر بالای خاک را با کود و الیاف گیاهی مانند پوشال چوبی یا تنه خورد شدده درخت بپوشانید.
در ابتدای کاش باید همیشه خاک اطراف را مرطوب نگه دارید ولی زمانی که ریشه های درخت جان گرفت هر گاه که ظاهر خاک خشک شد ، میتوانید درخت را آبیاری کند.
اگر افرا را داخل گلدان میکارید حتما برای اطمینان از زهکشی مناسب خاک ، کف گلدان را سوراخ کنید.
هنگام بارش باران میتوانید، درخت افرا را به زیر باران ببرید.
بهترین دما برای درخت افراد بین 10 – 30 درجه سانتی گراد است.
افرای ژاپنی را نباید در معرض بادهای شدید قرار بدهید.
افرای ژاپنی با برگ سبز نسبت به آب و هوای گرم و خشک مقاومت بیشتری دارد.
بهترین خاک برای درخت افرا ژاپنی ، خاک مرطوب با زهکشی مناسب است. بهتر است خاکی که افرا در آن کاشته می شود مقدار کمی شن و ماسه داشته باشند.
خاک قلیایی برای افرا مناسب نیست . این درخت در خاک با کمی اسیدیته رشد بهتری خواهد داشت.
هنگام کاشت درخت مقداری کود با خاک مخلوط کنید.
یک سال بعد از کاشت درخت در اواخر زمستان یا اوایل بهار دوباره خاک را با کود تقویت نمایید. کود مایع یا کود 10 -10 -10 برای افرا مناسب است.
این درخت به هرس خاصی نیاز ندارد ولی برای زیباتر شدن ظاهر و سالم تر ماندن درخت میتوانید آن را به شکل دلخواهتان هرس کنید.
هرس کردن را از شاخه های پایین تر شروع کنید و همه شاخه های شکسته ، بیمار یا مرده یا بیش از حد متراکم را جدا کنید.
فصل زمستان قبل از بار شدن جوانه ها بهترین زمان برای هرس افرا است.
شایع ترین آفت این درخت ، سوسک ژاپنی است که در عرض چند هفته برگهای درخت را می جوند و ظاهر درخت را خراب میکنند.
شپشک و کنه هم جزو آفات این درخت محسوب می شوند که در هر سنی ممکن است به درخت حمله کنند ولی ترجیح میدهند به سراغ درختان جوان بروند.
گردآوری : بخش علمی و آموزشی بیتوته