آشنایی با لذیذترین غذاهای سنتی خوزستان

غذاهای سنتی خوزستان 

جایگاه غذاهای دریایی در خوزستان

خوزستان جزء آن دسته از شهرهایی می باشد که نزدیک به دریا قرار گرفته است و مردمان این منطقه به غذاهای دریایی علاقه زیادی دارند. خیلی از غذاهای بومی خوزستان با انواع ماهی و جانوران دریایی طبخ می شود.

غذاهای دریایی در خوزستان اهمیت بسیاری دارند

ماهی برای بدن بسیار مفید است زیرا گوشت آن دارای پروتئین، کلسیم، فسفر، آهن، امگا ۳، مس، املاح معدنی و ویتامین های A ،B ،D  می باشد و همچنین میزان چربی آن کمتر از مواد دیگر است. علاوه بر موارد قید شده ماهی از بیماری های قلبی، مغزی ، فشار خون، جمع شدن پلاکت و نا منظم بودن ضربان قلب پیشگیری می کند. 

غذا های سنتی شناخته شده خوزستان که از ماهی درست می شوند عبارتند از :

- ماهی صبور تنوری :

ماهی صبور در خوزستان شیفتگان بسیار زیادی دارد زیرا اهالی این استان به صورت حرفه ای این ماهی را طبخ می کنند. در خوزستان از سبزی های مخصوص و خوش عطر و طعمی چون : گشنیز ، شنبلیله و سبزی پلویی در ترکیب این ماهی استفاده می شود. سیر و تمبر هندی هم موادی هستند که در خوش طعم شدن این غذا نقش بسزایی دارند .

عکس ماهی صبور تنوری از غذاهای خوزستان

نحوه درست کردن ماهی صبور تنوری این گونه می باشد که در ابتدا ماهی را به صورت کامل تمیز می کنند ، سپس مقداری تمبر هندی را به قسمت شکم ماهی آغشته می کنند به صورت که به خوبی جذب گوشت ماهی شود و طعم گیرد . در مرحله بعدی ترکیبی به نام حشو را بر شکم ماهی قرار می دهند که از پیاز سرخ شده ، سیر، سبزی ماهی ، سبزی پلویی و تمبر هندی درست می شود . پس از اضافه کردن حشو ماهی را درون توری مناسب تنور می گذارند و آن را بر روی زغال کباب می کنند ، البته می شود ماهی صبور را در  فر هم قرار دارد . خوزستانی ها هنگام کباب کردن ماهی برای جلوگیری از سوختن ماهی یا تلخ شدن گوشت آن مقدار کمی شیره خرما بر روی پوست ماهی می مالند. 

- قلیه ماهی :

قلیله ماهی غذای محلی خوزستان

شناخته شده غذای سنتی جنوب ایران قلیه ماهی است که به دلیل داشتن طعم بی نظیر طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است .قلیه ماهی یکی از غذا های بومی خوزستان است که در مراسم های رسمی و مهمانی های مردم این استان جایگاه ویژه ای در سفره جنوبی ها دارد .قلیه همان گشنیز و شنبلیله می باشد که در کنار ماهی ترکیب فوق العاده ای را پدید می آورد.

قلیه ماهی مانند خورشت است و به همراه برنج خورده می شود ، البته باید بیان کرد که برخی ها بر اساس سلیقه آن را در کنار نان های محلی سرو می کنند.

مواد اصلی قلیه ماهی رب انار، ادویه، روغن، سیر، قلیه و ماهی می باشد . ماهی کاربردی در قلیه ماهی به تعدادی از گونه ها محدود می شود که عبارتند از   ماهی شیر، میش ماهی یا سنگسر . ( بیشتر بخوانید: طرز تهیه قلیه ماهی )

- معسل :

معسل از دسرهای خوشمزه محلی خوزستان

معسل یا ماعسله یکی از دسر های مخصوص برای خوزستانی هاست که با توجه به مواد کاربردی بسیار پر خاصیت به حساب می آید . این دسر دارای طبع گرمی می باشد و از خرما درست می شود. مواد اولیه این درسر عبارتند از : شیره خرما ، کنجد، زنجبیل، جوز هندی، میخک، هل، دارچین و فلفل سیاه . هنگام پختن معسل باید مواد آن را روی شعله ی ملایم حرارت داد و پس از آماده شدن درون قالب یا ظرف تزئین کرد. معسل یکی از خوردنی های محبوب در کنار نوشیدنی های گرم مانند چایی می باشد.

- ماهی شکم پر جنوبی :

عکس ماهی شکم پر غذای سنتی جنوب و خوزستان

ماهی شکم پر یکی از  خوش طعم ترین غذا های سنتی جنوبی ها است . ماهی های این غذا به چند نوع محدود ختم می شوند ، که این موضوع نشان دهنده مخصوص بودن ماهی کاربردی در این غذا می باشد.  ماهی سنگسر ، بیاح یا شوریده مناسب ترین نوع ماهی برای طبخ ماهی شکم پر می باشند . خوزستانی ها شکم ماهی های تمیز شده را  با مواد غذایی و سبزی هایی نظیر گشنیز و شنبلیله پر می کنند و پس بخیه زدن شکم ماهی آن را در فر یا قابلمه می پزند . پختن این غذا نزدیک به یک ساعت زمان می برد.

- کبه عربی خوزستان :

عکس کبه عربی غذای عربی و سنتی خوزستان

کبه عربی دارای شکل بیضی است و کمی به سمبوسه شباهت دارد ، این غذا همراه با عرب ها به خوزستان وارد شده است به همین دلیل آن را کبه عربی می نامند.   کبه مانند کوکوی شکم پر پیچیده می شود و مواد کاربردی درون آن تقریبا  مانند مواد سمبوسه می باشد که بر اساس سلیقه افراد تغییر می کند  . بیشتر آشپز ها از گوشت چرخ شده ، لپه و برنج برای مواد درون کبه استفاده می کنند و سپس مواد را درون لایه ای از برنج پخته شده قرار می دهند. در مرحله نهایی و آماده سازی کبه نیاز به سرخ شدن در روغن داغ می باشد. ( بیشتر بخوانید: طرز تهیه کبه )

عکس کبه بلغور مورد استفاده در خوزستان

افرادی که  غذا های شیرین را پسند می کنند می توانند کشمش را به مواد کبه بیافزایند. 

- نافله :

نافله یکی از غذاهای سنتی دیگر خوزستان است که طعمی شیرین دارد .  برای طبخ این غذا از موادی چون : گوشت چرخ شده، پیاز ، آرد نخودچی، سرکه، شکر ، نعناع خشک شده ،  ادویه هایی مانند زردچوبه و آب استفاده می کنند. پس از فراهم سازی مواد اولیه در قدم ابتدایی گوشت چرخ کرده را با پیاز رنده شده ، آرد نخودچی، نمک، فلفل و زردچوبه و کمی آب ترکیب می کنند و مانند کوفته این مواد را ورز می دهند. در قدم بعدی مواد یک دست شده را به  شکل های دلخواه در آورده و سرخ می کنند. البته بیشتر افراد نافله را به شکل گرد هم چون کوفته های کوچک در می آورند .

نافله از غذاهای خوشمزه خوزستانی

پس از سرخ کردن مواد ترکیبی ،  پیاز را به صورت نگینی خورد کرده و همراه با چاشنی زرد چوبه در روغن سرخ می کنند ، در مرحله بعد مقداری آب ،نعنای خشک شده، سرکه و شکر به ظرف افزوده می شود.  مایع غذا باید نزدیک به ۲۰ دقیقه بجوشد تا بتوانند نافله های سرخ شده را درون آن بیندازند. بعد از گذشت ۳۰ دقیقه نافله ها آماده خوردن می شوند و می توان آن ها را همراه با برنج سرو کرد .

- آش گوشت و بلغور :

آش گوشت و بلغور محبوبیت بالایی در خوزستان دارد

یکی از محبوب ترین آش های سنتی خوزستان و ایران آش گوشت و بلغود می باشد . با اینکه نام این آش از ترکیب دو حرف گوشت و بلغور است اما می توان به صورت دلخواه به آن گوشت اضافه کرد اما  بلغور گندم و جو مواد اصلی این آش هستند . برای تهیه این آش می توان در کنار مواد اصلی از سبزی های آشی مختلف ، ادویه، خرده برنج و ... استفاده کرد .

- قلیه تخم مرغ :

قلیله تخم مرغ غذای محلی خوزستان

برای تهیه قلیه تخم مرغ از آرد، تمبر هندی ، رب گوجه فرنگی، ادویه، تخم مرغ و سبزی هایی چون گشنیز و شنبلیله استفاده می شود. 

برای طبخ این غذا  ابتدا سیر کوبیده شده و پیاز را تفت می دهند و گشنیز و شنبلیله را به آن ها اضافه می کنند تا در کنار هم به خوبی سرخ ‌شوند . در قدم بعدی باید رب گوجه فرنگی و تمبر هندی را داخل ظرف ریخت تا مواد طعم ملس بگیرند ، در قدم نهایی تخم مرغ ها را به مواد قبلی اضافه می کنند . نکته قابل توجه این می باشد که تخم مرغ ها نباید هم زده شوند و بهتر است با صبر کردن اجازه دهیم تا سفت شوند و خودشان را بگیرند.

پاکوره یا پاکورا هندی :

پاکوره با وجود اصالت هندی، محبوبیت بالایی در خوزستان دارد

با اینکه پاکوره یک میان وعده هندی است اما در سفره خوزستانی ها جایگاه دائمی دارد . برای تهیه پاکورا ابتدا باید آرد سفید، آرد نخود، نمک، پیاز و آب را با هم ترکیب کرد .چاشنی های زردچوبه، کاری و فلفل هم در مرحله بعدی به مواد افزوده می شوند. پس از طی کردن مراحل قبلی تخم مرغ به مواد اضافه می گردد . باید مواد کامل باهم ترکیب شوند تا آن ها را مانند کوکو حالت داد و درون روغن سرخ کرد. این غذا پس از سرخ شدن در روغن با سس یا ماست به عنوان میان وعده یا پیش غذا سرو می شود. ( بیشتر بخوانید: طرز تهیه پاکوره)

سمبوسه :

سمبوسه غذایی ساده و سریع اما محبوب در خوزستان

سمبوسه های خوزستان بسیار معروف هستند زیرا در این استان به صورت متفاوتی خورده می شود ، جنوبی ها سمبوسه را با سس انبه سرو می کنند ‌. برای تهیه سمبوسه خوزستانی ها باید موادی چون : گوشت چرخ شده ، جعفری خرد شده ، فلفل قلمی و فلفل دلمه ای را با پیاز، سیر، رب گوجه و ادویه تفت داد و در قدم نهایی آن ها را به صورت مثلثی در نان لواش پیچید و سرخ کرد. برای تهیه سس انبه باید رب گوجه فرنگی ، پودر انبه، آب، نمک و فلفل قرمز را در مدت زمان ۳۰ دقیقه جوشاند و پس از ِآن سرکه را به آن ها اضافه کرد تا حدود ۳ دقیقه جوش بخورد. ( بیشتر بخوانید: طرز تهیه  سمبوسه )

- عسلیه یا خنجرانی :

عسلیه خنجرانی شیرینی سنتی خوزستان

برای تهیه این شیرینی جنوبی از آرد ، شکر و رنگ های خوراکی استفاده می شود. این شیرینی شباهت زیادی به آبنبات های سنتی دارد.

- حلوا کنجدی :

حلوا کنجدی از خوراکی های محلی محبوب خوزستان

لوز کنجدی شیرینی خوش طعمی است که آن را با کنجد، کره، شکر و گاهی گردو درست می کنند. ( بیشتر بخوانید: طرز تهیه حلوا کنجدی )

گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته