باستان‌شناسان در گرانادا در اسپانیا یک محوطه گورستانی اسرارآمیز متعلق به ماقبل تاریخ کشف کرده‌اند که تعداد زنان دفن‌شده در آن بیشتر از مردان است، و این مسئله پرسش‌هایی در مورد ترکیب جمعیتی این منطقه باستانی مطرح می‌کند.
به گفته پژوهشگران دانشگاه گرانادا، به نظر می‌رسد این عدم توازن در گورستان پانوریا، که ۵۶۰۰ سال قدمت دارد، در کودکان دفن‌شده به‌مراتب بیشتر و نسبت مونث به مذکر ۱۰ به یک است.
پژوهشگران حدس می‌زنند که جامعه ماقبل تاریخ احتمالا ساختار اجتماعی زنمحور داشته و آیین‌های تدفینی بیشتر بر اساس تبار مادری بوده است.
این گورستان که در دارو، در فاصله بیش از ۴۰۰ کیلومتری جنوب مادرید، پایتخت اسپانیا، قرار دارد، از دست‌کم ۱۹ گور تشکیل شده است که تاکنون ۹ گور حفاری شده‌اند.
تاکنون، حدود ۵۵ هزار بقایای استخوان‌های اسکلت انسانی کشف شده و تاریخ‌گذاری بقایا نشان داده است که این تدفین‌ها حدود ۵۶۰۰ سال پیش صورت گرفته و استفاده از این محوطه حدود ۴۱۰۰ سال قبل متوقف شده است.
پژوهشگران برای بررسی مینای دندان و دی‌ان‌ای از شیوه‌ای جدید استفاده کردند تا جنسیت زیست‌شناختی افراد مدفون در این بناهای ماقبل تاریخ را مشخص کنند.
به گفته پژوهشگران، نتایج حاکی از «تبعیضی واضح» به‌نفع تدفین زنان بود، که تعدادشان دو برابر مردان دفن‌شده بود.
باستان‌شناسان می‌گویند این نسبت جمعیتی با ترکیب معمول جمعیت‌های انسانی‌ــ که معمولا به‌صورت یک به یک است‌ــ بسیار تفاوت دارد.
به گفته دانشمندان، چنین تفاوت‌های شدیدی معمولا فقط در شرایط استثنایی مانند درگیری، جنگ، یا مهاجرت گسترده، در گورها مشاهده می‌شود.
این تبعیض در این گورستان اسپانیایی در تمام گورهای محوطه، در تمام گروه‌های سنی، و در کل مدت استفاده از این مکان مشاهده شد.
این یافته به پژوهشگران امکان داد تا تایید کنند که این تبعیض یک تصمیم اجتماعی پایدار بوده و احتمالا ناشی از رویدادهای غیرعادی مانند جنگ یا درگیری نبوده است.
دانشمندان می‌گویند مردم باستان احتمالا آیین‌های تدفینی داشتند که بیشتر بر اساس تبار مادری بوده است و روابط خانوادگی و تعلق اجتماعی از طریق نسب مادری تعیین می‌شده است.
پژوهشگران می‌گویند احتمالا مردان جوان به سایر گروه‌های خویشاوندی ملحق می‌شدند، عملی که با عنوان برون‌همسری مردانه [ازدواج با افراد خارج از قبیله] شناخته می‌شود.
دانشمندان نوشتند: «نتایج فعلی به‌دست‌آمده از پانوریا نشان‌دهنده یک ساختار اجتماعی زنمحور است که احتمالا بر آیین‌ها و سنت‌های فرهنگی تاثیر داشته است.»
