اسماعیل قاآنی در تاریخ 17 مرداد ماه سال 1336 در مشهد متولد شده است.
در اواخر سال 1358 به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد، و در اوایل سال 1359 با هدف آموزش راهی تهران شد. او در دوران آموزش با شهید خادم الشریعه موسس تیپ 21 امام رضا علیه السلام و شهید چراغچی فرمانده تیپ امام رضا علیه السلام در پادگان سعدآباد (پادگان امام علی علیه السلام فعلی) در یک کلاس آموزشی حضور داشت. پس از پایان دوران آموزشی به مشهد بازگشت و فعالیتش را در مرکز آموزش سپاه پاسداران به عنوان نیروی کادر آغاز کرد و با وقوع حوادث کردستان راهی آن منطقه شد.
در دوران دفاع مقدس سردار قاآنی فرمانده لشکر 5 نصر بود و تا پایان جنگ این مسئولیت را برعهده داشت.
دوستی وی با شهید سپهبد قاسم سلیمانی از جلسه های مناطق عملیاتی در سال 1361 آغاز شد. او تا تاریخ 13 دی ماه سال 1398 جانشین فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بود، و پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد.
