به گزارش بهداشت نیوز، آرتروز یا استئوآرتریت زانو یکی از بیماری‌های مزمن و بسیار شایع است که اغلب باعث درد، ناتوانی و از دست رفتن توانایی کار و فعالیت‌های روزانه می‌شود. این بیماری در اثر تخریب تدریجی غضروف زانو به وجود می‌آید. در محیط‌های شغلی که شامل فعالیت‌های سنگین و یا تحرک کم است، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد. خم کردن مکرر زانو، چمباتمه زدن و بلند کردن اجسام سنگین، از عواملی هستند که به ایجاد و تشدید استئوآرتریت زانو کمک می‌کنند. از طرفی، در بسیاری از مشاغل کم‌تحرک، با وجود فشار طولانی‌مدت به زانوها، ارتباط آماری مشخصی بین تحرک کم و پیشرفت این بیماری گزارش نشده است. این موضوع اهمیت انجام تحقیقات بیشتر را نشان می‌دهد.
تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که کاهش ثبات تنه و لگن باعث اختلال در حرکات صحیح اندام‌های تحتانی می‌شود. عضلات کر یا همان عضلات مرکزی بدن که شامل عضلات شکم، لگن و کمر هستند، نقش مهمی در حفظ ثبات بدن و جلوگیری از فشارهای اضافی بر زانوها دارند. در صورتی که این عضلات به موقع و به‌درستی فعال نشوند، وضعیت بدن به هم می‌ریزد و این امر می‌تواند فشار بیشتری به زانوها وارد کند و باعث پیشرفت بیماری شود. به همین دلیل، تقویت عضلات تثبیت‌کننده تنه و لگن در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو می‌تواند یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل زانو باشد.
هادی اسماعیلی و همکارانش از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و بیمارستان امام حسین (ع) در تهران، تحقیقی انجام دادند تا اثرات ورزش‌های ایستاده ویژه‌ای که برای تقویت عضلات مرکزی بدن طراحی شده‌اند، بر درد و عملکرد بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو بررسی کنند. این تحقیق با هدف کمک به بیماران شاغل که به دلیل تحرک کم یا نشستن‌های طولانی‌مدت به این بیماری مبتلا شده‌اند، طراحی شد.
در این پژوهش، بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو به دو گروه تقسیم شدند: گروه اول تنها ورزش‌های معمولی زانو را انجام دادند، در حالی که گروه دوم علاوه بر این تمرینات، ورزش‌های ایستاده‌ای را که برای تقویت عضلات مرکزی بدن طراحی شده بود، دریافت کردند. این بیماران در دو مقطع زمانی شش و دوازده هفته‌ای با استفاده از شاخص‌های مختلفی مانند میزان درد و توانایی راه رفتن مورد ارزیابی قرار گرفتند تا تأثیر این ورزش‌ها بر وضعیت زانوی آن‌ها سنجیده شود.
نتایج به دست آمده نشان داد که هر دو گروه در طی دوره مطالعه بهبودی‌هایی را تجربه کردند. اما در گروهی که ورزش‌های ایستاده و تقویت‌کننده عضلات مرکزی را انجام داده بودند، کاهش قابل توجه‌تری در میزان درد و افزایش بهتری در عملکرد روزانه مشاهده شد. این بهبودها نه تنها در پایان دوره دوازده هفته‌ای بلکه حتی در پایان شش هفته نیز دیده شد و تفاوت معنادار و قابل توجهی بین دو گروه به ثبت رسید.
بیماران در گروهی که ورزش‌های کُر ایستاده را انجام دادند، توانستند مسافت بیشتری را در آزمون‌های پیاده‌روی طی کنند و این امر نشان‌دهنده تأثیر مثبت این ورزش‌ها بر بهبود وضعیت فیزیکی آن‌ها بود.
بررسی‌های تکمیلی نشان داد که ورزش‌های ایستاده نه تنها باعث کاهش درد و افزایش توانایی راه رفتن می‌شوند، بلکه بر کنترل بهتر عضلات لگن و تنه نیز تأثیرگذار هستند. این موضوع به نوبه خود، به بهبود پایداری زانو و کاهش فشار وارده به آن کمک می‌کند.
بر این اساس، در مقایسه با ورزش‌های معمولی زانو که بیشتر بر حرکات خم‌شدن و کشش متمرکز است، ورزش‌های ایستاده عضلات مرکزی را نیز فعال کرده و تأثیر مضاعفی در کاهش درد و بهبود عملکرد بیماران دارند.
یافته‌های این پژوهش که در فصلنامه «پژوهش در پزشکی» وابسته به دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی منتشر شده اند، می‌توانند راهنمای مناسب برای توسعه برنامه‌های ورزشی مؤثر جهت کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آرتروز یا استئوآرتریت زانو به ویژه برای شاغلان در محیط‌های کم تحرک باشند.
منبع: ایسنا
