حبیب الله ظفریان مدیر گروه انرژی مرکز پژوهش‌های مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، گفت: هر مترمکعب گازی که در صنایع کشور مصرف می‌شود، از نظر ارزش حرارتی معادل یک لیتر گازوئیل یا نفت کوره است، اما قیمت گاز بسیار ارزان‌تر از فرآورده‌های نفتی و تقریباً نصف قیمت گازوئیل است و به همین علت رویکرد تبدیل سوخت صنایع از سوخت‌های مایع به گاز در کشور اجرا شد.
وی با بیان این که از نظر آلایندگی هم گاز نسبت به سوخت‌های مایع بسیار پاک‌تر است، افزود: کشور‌های منطقه ما از نظر این که در حال توسعه هستند، به انرژی‌هایی نیاز دارند که ارزان‌تر و پاک‌تر باشند؛ به همین علت، تقاضای فزاینده‌ای در منطقه برای گاز وجود دارد. به طور کلی در همه دنیا، سهم گاز در تقاضای انرژی در بین کشور‌ها در حال افزایش است.
ظفریان ادامه داد: این مزیت‌ها نشان می‌دهد که کشور‌های منطقه از همکاری با ایران در حوزه انرژی، منافع اقتصادی زیادی به دست می‌آورند، اما در معادله فعلی بین سیاست و اقتصاد، مجبور به ترجیح دادن سیاست هستند؛ مانند پاکستان که به علت مسائل سیاسی مجبور شده طرح واردات گاز از ایران را فعلاً متوقف کند.
وی اظهار کرد: اگر ما بتوانیم فعال‌تر و با ابتکار عمل بیشتری در این حوزه ورود کنیم، برای همه کشور‌های منطقه از نظر اقتصادی این صرفه وجود دارد که از مسیر ایران انرژی مورد نیاز خود به ویژه گاز را تأمین کنند. تشکیل ستاد راهبری منطقه‌ای انرژی در برنامه هفتم هم به همین علت بر دولت تکلیف شده است.
مدیر گروه انرژی مرکز پژوهش‌های مجلس در پاسخ به این سوال که چرا در حوزه انرژی، کشور‌هایی مانند ترکیه، ترکمنستان، آذربایجان و عراق با ایران همکاری دارند، اما کشوری مانند پاکستان طرح تجارت گاز با ایران را متوقف کرده؟ گفت: کشور‌ها برای همکاری با ایران در حوزه انرژی یک معادله چندمجهولی را برای خود حل می‌کنند که در آن، اقتصاد، سیاست، شرایط اجتماعی داخلی، روابط با سایر کشور‌ها در آینده مهم است.
ظفریان گفت: ایران باید در فضای تجارت انرژی دارای انعطاف باشد و با پیشنهاد‌های متنوع، کشور‌های مختلف را به همکاری در این حوزه ترغیب کند. قرارداد‌های صادرات گاز به پاکستان و عراق، هر دو در سخت‌ترین شرایط تحریمی به امضا رسید.
وی با اشاره به موقعیت مناسب برای گسترش تجارت انرژی ایران با توجه به مازاد بودن گاز روسیه پس از جنگ با اوکراین، اظهار کرد: ۷۰ درصد کل سبد انرژی ایران در طول سال، به گاز وابستگی دارد؛ با این وجود، کل مصرف گاز سالانه ما ۲۵۰ میلیارد مترمکعب است، اما روسیه پس از جنگ با اوکراین، سالانه ۱۰۰ میلیارد مترمکعب گاز مازاد دارد!
این کارشناس حوزه انرژی تأکید کرد: اگر بتوانیم این میزان گاز مازاد روسیه را وارد و سپس به کشور‌های منطقه صادر کنیم، جایگاه ایران به شدت در منطقه تقویت می‌شود. به صورت تاریخی این نگاه کلان در کشور وجود داشته که انرژی مزیت ماست و باید از آن در راستای منافع اقتصادی و سیاسی استفاده کنیم. اولین قرارداد گازی ما در سال ۱۹۹۶ با ترکیه به امضا رسید و تقریبا در همان زمان قرارداد واردات گاز ترکمنستان را امضا کردیم. ایران مبتکر تشکیل مجمع کشور‌های صادر کننده گاز (جی ئی سی اف) هم بوده و در دهه ۹۰، قرارداد‌های صادرات گاز به پاکستان و عراق را امضا کرد که در عراق اجرایی شد.
وی افزود: با ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، نگاه به تجارت انرژی به صورت منطقه‌ای و با تمرکز بر کاهش تحریم‌های نفتی از طریق تمرکز بر تجارت گاز، برق و فرآورده‌های نفتی به جای نفت خام در کشور گسترش یافت. زمینه‌های این مسئله بعد از جنگ روسیه و اوکراین برای ما فراهم شده که نیاز به پیگیری و انعطاف در فضای انعقاد قرارداد‌ها دارد که این کار پیش برود.
