به گزارش بهداشت نیوز، شکمدرد به احساس ناراحتی گفته میشود که در هر قسمتی بین سینه و کشاله ران احساس میشود و معمولاً این علائم را دارد:
. سوزش سر دل یا رفلاکس
. تهوع
. نفخ
. گاستریت
. آروغزدن و گاهی بالاآوردن مایعی تلخ و بدمزه یا غذا
. دفع باد
. بدمزه یا بدبو شدن دهان
. سکسکه یا سرفه
شکمدرد چیست؟
شکمدرد همانطور که گفتیم درد یا ناراحتی است که شما هر جایی بین سینه و کشاله ران خود احساس میکنید. این درد میتواند شدتهای گوناگونی داشته باشد و شامل قسمتهای مختلفی از شکم بشود، مثلاً:
. آپاندیس
. کبد
. کیسه صفرا
. معده
. پانکراس
. روده
علتهای شکمدرد
شکمدرد میتواند دلایل خیلی فراتری از گاستریت و بد هضمی و یبوست و اسهال داشته باشد. بیماریهای عفونی مانند آنفلوانزا نیز میتوانند باعث شکمدرد شوند. دیگر دلایل معمول شکمدرد:
. پنومونی
. انفارکتوس قلبی یا حمله قلبی
. فتق کشاله ران
. عفونت پرده شکم
. انسداد روده
. آپاندیسیت
. التهاب پانکراس
. سنگ کلیه
. کیست تخمدان
۱۲ راهکار خانگی
برای سوءهاضمه راهکارهای خانگی زیادی وجود دارد که برخی از آنها به تسکین شکمدرد ناشی از علتهای دیگر نیز کمک میکنند (مثلاً سندرم روده تحریکپذیر).
نوشیدن آب
بدن برای گوارش و جذب مواد مغذی از غذاهایی که میخورید به آب نیاز دارد. کمآبشدن بدن باعث میشود گوارش بهسختی صورت بگیرد و چندان مناسب نباشد، در نتیجه ممکن است دچار درد و ناراحتی در شکم شوید.
ضمناً نوشیدن آب به رفع سوزش معده کمک میکند. بهطورکلی توصیه میشود هر روز ۸ لیوان آب بنوشید اما نیاز بدن هر کسی به مایعات میتواند متفاوت باشد. مثلاً فعالیت بدنی زیاد، هوای خیلی گرم و تعریق یا وضعیت عمومی سلامت فرد و یا اندازه بدن، تفاوتهایی در میزان نیاز بدن به مایعات ایجاد میکنند.
تقریباً ۲۰ درصد از دریافت مایعات بدن به واسطه غذا و درصد باقیمانده به واسطه نوشیدنیها انجام میشود. برای بیشتر افراد همان تقریباً ۸ لیوان آب در روز (یا کمی بیشتر) کفایت میکند. کودکان نسبت به بزرگسالان به آب کمتری نیاز دارند:
. یکساله یک لیوان آب در روز
. دوساله دو لیوان آب در روز
. سهساله سه لیوان آب در روز
. چهارساله چهار لیوان آب در روز
. پنجساله پنج لیوان آب در روز
. ششساله شش لیوان آب در روز
. هفتساله هفت لیوان آب در روز
. هشتساله و بالاتر هشت لیوان آب در روز
. برای کودکان ۶ تا ۹ ماه کمتر از ۱۱۸ میلیلیتر در روز
. برای کودکان ۹ تا ۱۲ ماه کمتر از ۲۲۷ میلیلیتر در روز
در مورد کسانی که مشکلات گوارشی دارند خیلی مهم است که هیدراته باشند. استفراغ و اسهال میتوانند بهسرعت بدن را کمآب کنند.
نوشیدن آب به گوارش کمک میکند و جلوی کمآب شدن بدن را میگیرد. اما بعضی از افراد فراموش میکنند طی روز آب بنوشند. ضمناً برخی از افراد مزهٔ دیگر نوشیدنیها را ترجیح میدهند. اگر آب خالی را دوست ندارید میتوانید با برشهایی از میوه آن را طعمدار کنید.
بعد از غذا دراز نکشید
بعد از غذا فوراً دراز نکشید. وقتی بدن افقی میشود، اسید معده ممکن است بهراحتی به سمت بالا بیاید و سوزش سر دل ایجاد کند. حداقل دو سه ساعت بعد از خوردن غذا صبر کنید.
زنجبیل
زنجبیل میتواند حالت تهوع و استفراغ را در خانمهای باردار یا افرادی که تحت شیمیدرمانی هستند کاهش دهد. افرادی که ناراحتی معده دارند میتوانند به غذاها یا نوشیدنیهای خود زنجبیل اضافه کنند یا دمنوش آن را مصرف کنند.
تحقیقات نشان میدهد زنجبیل برای رفع حالت تهوع مفید است؛ اما مقدار زیاد آن ممکن است باعث سوزش معده و بدهضمی و شکمدرد شود. انواع و اقسام محصولات حاوی زنجبیل در بازار موجودند مانند چای زنجبیل، آدامس زنجبیل، آبنبات زنجبیلی و مکملهای زنجبیل.
رژیم BRAT
پزشکان معمولاً مصرف موز، برنج، سس سیب و نان تست را به افرادی که اسهال دارند توصیه میکنند. این غذاها (BRAT) میتوانند تعداد دفعات دفع را کمتر کرده و اسهال را رفع کنند.
این مواد غذایی حاوی مادهای نیستند که معده یا گلو یا رودهها را تحریک کنند؛ بنابراین مصرف آنها، تحریکات ناشی از اسیدهای موجود در استفراغ را تسکین میدهد. بسیاری از غذاهای رژیم BRAT مغذی هستند و پتاسیم و منیزیم نیز دارند که میتواند این املاح ازدسترفته در اثر اسهال و استفراغ را جایگزین کنند.
رژیم غذایی BRAT میتواند مدفوع را سفت کرده و جلوی اسهال و دهیدراته شدن بدن را بگیرد و ضمناً گرفتگیهای شکم ناشی از شُل بودن مدفوع را کاهش دهد.
اما این رژیم غذایی برای بلندمدت مناسب نمیباشد، زیرا شامل تمام مواد مغذی لازم برای بدن نمیشود.
پرهیز از سیگار و الکل
سیگار و الکل میتوانند باعث بدهضمی و دیگر عوارض گوارشی مانند رفلاکس شوند. ترک سیگار کیفیت زندگیتان را بالاتر میبرد و ریسک بسیاری از بیماریها را کاهش میدهد.
پرهیز از غذاهای سخت هضم
این مواد غذایی ممکن است سخت هضمی برای بدنتان داشته باشند و سوءهاضمه ایجاد کنند:
. غذاهای چرب و اسیدی
. محصولات گندم
. غذاهای تند
. غذاهای سرخ شده
پرهیز از غذاهایی که بهسختی هضم میشوند میتواند درد و ناراحتی معده را کاهش دهد.
جوششیرین
به گفته بعضی از کارشناسان، جوششیرین میتواند با کاهش ترشح اسید معده، سوزش معده را تسکین دهد. هر چند این راهکار ممکن است مفید باشد؛ اما مزه خوشایندی ندارد و ضمناً مصرف زیاد جوششیرین میتواند عوارض زیر را داشته باشد:
. سطحی شدن تنفس
. گرفتگی عضله
. اسهال
. استفراغ
. تحریکپذیری
انجیر
انجیر حاوی موادی است که بهعنوان ملین عمل کرده و یبوست را برطرف میکنند. انجیر حاوی ترکیباتی است که به گوارش کمک میکنند. اگر اسهال دارید نباید انجیر بخورید.
آب آلوئهورا
آلوئهورا میتواند علائم سندرم روده تحریکپذیر و کولیت را تسکین دهد. نوشیدن آب آلوئهورا میتواند خواص متعددی داشته باشد، از جمله کاهش علائم رفلاکس:
. سوزش سر دل
. نفخ و آروغزدن
. تهوع و استفراغ
. برگشت اسید و غذا به مری
ریحان
ریحان حاوی موادی است که میتوانند گاستریت را برطرف کنند. برگهای ریحان دارای میزان زیادی اسید لینولئیک است که خواص ضدالتهابی دارد. بهتر است از ریحان تازه و ارگانیک استفاده کنید.
شیرینبیان
محصولاتی که حاوی ریشه شیرینبیان هستند میتوانند علائم گوارشی را تسکین دهند. کسی که ناراحتی معده دارد میتواند چند بار در روز چای ریشه شیرینبیان بنوشد تا علائمش بهتر شوند.
برای درستکردن چای ریشه شیرینبیان میتوانید یک تا دو قاشق چایخوری پودر ریشه شیرینبیان را با آب جوش مخلوط کنید. ریشه شیرینبیان میتواند عوارض جانبی نیز داشته باشد، مثلاً افزایش فشارخون و کاهش سطح پتاسیم خون. این مسئله برای کسانی که مشکل فشارخون یا کلیه و یا بیماری قلبی دارند جدی است.
برنج
برنج ساده میتواند برای کسانی که شکمدرد ناشی از سندرم روده تحریکپذیر دارند (یا دیگر عوارضی که باعث اسهالهای مکرر میشوند) مفید باشد. ضمناً برنج جزئی از رژیم غذایی BRAT است که پزشکان توصیه میکنند.
یک سری شواهد نشان دادهاند مصرف برنج سفید ممکن است احتمال سندرم متابولیک را افزایش دهد؛ اما این احتمال مربوط به زمانی است که برنج به طور مرتب و مداوم مصرف شود.
نکاتی برای پیشگیری
. آهستهتر غذا بخورید
. کمتر غذاهای چرب و فراوری شده بخورید
. آلرژیهای غذایی خود را بشناسید
. بیشتر آب بنوشید
. استرس خود را کم کنید
. ورزش منظم انجام دهید
اما اگر شکمدردی دارید که بعد از چند روز برطرف نشده و بر کیفیت زندگیتان اثر گذاشته باید به پزشک مراجعه کنید.
آلرژیهای غذایی متداولی که باعث شکمدرد میشوند
. شیر
. بادامزمینی
. بادام درختی
. سویا
. گندم
. ماهی
. تخممرغ
. گلوتن
چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟
اگر این علائم را دارید باید به پزشک مراجعه کنید:
. شکمدرد شدید یا ناگهانی
. تعریق
. حساس شدن شکم به لمس
. استفراغ با خون یا استفراغی که شبیه قهوه به نظر میرسد
. مدفوعی خونی یا چسبناک و یا تیره
. مشکل در دفع ادرار و مدفوع و گاز
. مشکل در تنفس
. درد در قفسه سینه
. کاهش وزن یا بیاشتهایی
. زردی
چه شکمدردی نیازمند مراجعه فوری به پزشک است؟
اگر دچار شکمدردی شدید و ناگهانی شدید باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید. اگر شکمدردتان با علائم دیگری مانند استفراغ خونی، مشکل در دفع ادرار و مدفوع، درد در قفسه سینه یا مشکل در تنفس همراه است باید سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
انواع شکمدرد چیست؟
شکمدرد سه نوع اصلی دارد:
. درد احشایی: این شکمدرد ناشی از درد و گرفتگی است که وقتی شروع میشود که اعصاب دیوارهٔ ارگانی داخل شکم کشیده میشوند.
. درد سوماتیک یا جداری: دردی تیز در ناحیهای مشخص است که در اثر تحریک ساختارهای بیرونی بدن مانند پوست، عضلات، مفاصل، استخوانها، تاندونها و رباطها به وجود میآید.
. درد ارجاعی: دردی که مغز بهاشتباه ناشی از جایی تشخیص میدهد درحالیکه در واقع مربوط به قسمت دیگری است.
علت اصلی شکمدرد چیست؟
اصلیترین علتهای شکمدرد جدی و خطرناک نیستند و چندان هم طول نمیکشند و اغلب مربوط به این مواردند:
. مشکلات مربوط به گوارش مانند نفخ و گاستریت، آلرژیهای غذایی و یا یبوست
. عفونتهایی مانند آنفلوانزای معده، عفونت مجاری ادراری یا ریفلاکس
. سیکل قاعدگی با گرفتگیهای و دردهای ناشی از تخمکگذاری
برای تسکین شکمدرد چه میتوانم بکنم؟
. مدتی با خوردن غذاهای سبُکتر به گوارشتان استراحتی بدهید.
. بدن را همیشه سیراب نگه دارید.
. آب گرم بنوشید و از وان آب گرم استفاده کنید.
چه زمانی شکمدرد نیازمند مراجعه به اورژانس است؟
. اگر باردارید و شکمدرد شدیدی دارید
. شکمدردتان ناگهانی شروع شده و شدید است
. وقتی به شکمتان دست میزنید دردناک است
. استفراغ خونی دارید یا استفراغتان تیره است.
. مدفوعتان تیره و چسبناک است.
. نمیتوانید ادرار کنید.
. نمیتوانید مدفوع کنید یا گاز دفع کنید.
. نمیتوانید نفس بکشید.
. درد قفسه سینه دارید.
. دیابت دارید و استفراغ میکنید.
