درد مقعد ممکن است نشانهٔ ساده کوفتگی باشد
درد مقعد
درد مقعد ممکن است نشانهٔ ساده کوفتگی ناشی از زمین خوردن یا لخته شدن خون در رگ بواسیری باشد. شقاق (ترک پوست اطراف مقعد) نیز علت شایع دیگر درد مقعد است. شقاق همانند یک زخم تبخالی، ولی دردناک است.
برخی افراد دچار گرفتگی ماهیچه های راست روده هستند که معمولاً شب ها روی می دهد. این گرفتگی های دردناک که در میان نوجوانان شایع است، با بالا رفتن سن فروکش می کند. از طرف دیگر، درد مقعد می تواند علامتی برای وجود یک آبسه یا بیماری آمیزشی، یا خارج شدن راست روده از محل طبیعی خود باشد که این مورد در زنان مسنی که چندین زایمان داشته اند زیاد روی می دهد.
1. درد بی دلیل مقعد
2. هموروئید داخلی ( بواسیر )
3. هموروئید ترومبوزه ( هموروئید بیرونی )
4. شقاق یا فیشر
5. سینوس مویی یا کیست پیلونیدال
6. آبسه مقعدی
7. زگیل تناسلی
8. مقعد خارش دار
سندرم لواتور یکی از دلایل درد مقعد می باشد
در بعضی از بیماران پس از کنار گذاشتن علل عضوی، بدون علت خاصی از درد مقعد شکایت دارند. سندرم لواتور، نوعی بیماری است که شامل حمله های درد، احساس پری و فشار در رکتوم و ناحیه ساکروکوسیکس بوده و اغلب با نشستن تشدید می شود. بعضی از بیماران وجود جسمی را در داخل رکتوم احساس می کنند. نوعی از این سندرم بصورت درد تیز و برنده ای در رکتوم است که هنگام شب از خواب بیدار می کند( بنام proctalgia fugax).
اصطلاح درد دنبالچه (coccygodynia) برای نشان دادن این حالت بکار می رود، ولی تعداد کمی از بیماران واقعا دچار درد مقعد بوده اند.
بواسیر شایع ترین بیماری مقعد است. در حقیت، احتمالاً نیمی از افراد تا سن 50 سال، بواسیر را تجربه می کنند. بواسیر وریدهایی در ناحیه مقعدی است. به هر علتی فشار بیش از حد به پایین راست روده و ناحیه مقعدی وارد شود، به طور غیرطبیعی این وریدها متورم می شوند. این فشار زیاد میتواند به علت زور زدن برای دفع مدفوع، اکثرا در اثر اسهال مزمن و کمتر به علت یبوست، حاملگی، پیری یا علل دیگر باشد. بواسیرهای خارجی به صورت توده نرم و متورم و یا توده سفت در اطراف ناحیه مقعدی ظاهر میشوند و بواسیرهای داخلی در داخل کانال مقعدی ایجاد می شوند.
شایع ترین علایم بواسیر شامل خارش و خونریزی، بیرون زدگی و درد می باشند. خونریزی اغلب به دنبال دفع مدفوع اتفاق می افتد. بواسیر ممکن است افتادگی پیدا کند (به بیرون بلغزد) و از طریق مقعد بیرون بزند.
درد مقعد در طی حرکات روده یا بعد از تحریک بواسیرها اتفاق می افتد. در خیلی از موارد، علایم در عرض چند روز فروکش می کند. اگر علایم و درد مقعد تداوم داشته باشند بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
هموروئید خارجی ترومبوزه باعث درد مقعد می شود
هموروئید خارجی ترومبوزه، بواسیر واقعی نیست. بلکه بیشتر، بسته شدن( ترومبوز) ورید های هموروئید خارجی زیر پوست کانال بوده و اصطلاح مناسب تر برای آن هماتوم پری آنال است. این حالت بوسیله برجستگی آبی رنگ و سفت و دردناک زیر پوست مشخص شده و اندازه آن از چند میلی متر تا چند سانتی متر متغیر است. ایجاد تنگی( ترومبوز) معمولا به دلیل افزایش ناگهانی فشار وریدی هست.
در بیشتر موارد این حادثه در بیماران جوان و سالم اتفاق افتاده و لزوما ارتباطی به هموروئید( بواسیر) ندارد. ابتدا درد بسیار شدید بوده ولی به تدریج طی 3-2 روز با کم شدن ادم حاد, کاهش می یابد. با کم شدن احتقان ممکن است ترومبوز خود بخود پاره شده و خونریزی کند. این عارضه بدون درمان بهبود می یابد.
كيست پيلونيدال يك كيسه كوچك پوستي حاوي مو در قسمت پايين كمر. اين كيست به صورت يك منفذ پوستی كوچک نمايان شده و گاهی چيزی بيش از يك فرورفتگي حاوي چند موي پيچيده نيست. اين كيست مستعد عفونت است. كيستهای پيلونيدال در افراد سياهپوست ناشايع است. هر دو جنس مبتلا میشوند ولي در مردان شايعتر است. عفونت كيست معمولاً در اوايل بزرگسالي (40-18 سال) آغاز ميشود.
با ايجاد عفونت علايم زير بروز ميكند:
درد، قرمزي، احساس درد با لمس و تورم ناحيه مبتلا
♦ تب و لرز
♦ ترشح چرك
♦ شقاق مقعد یا ” فیشرآنال” (Anal Fissure )
◊ درد مقعد شديد به هنگام عبور مدفوع سخت يا حجيم. امكان دارد تا يك ساعت نيز طول بكشد.
◊ درد دوباره با اجابت مزاج بعدي بر ميگردد.
◊ درد به هنگام نشستن روي يك جسم سخت
◊ وجود رگههايي از خون روي كاغذ توالت، لباس زير، يا پوشك بچه
◊ خارش اطراف مقعد
◊ كودكان مبتلا ممكن است از اجابت مزاج امتناع كنند.
بیماران مبتلا به شقاق مقعد، درد مقعد را در حین دفع مدفوع تجربه می کنند
شقاقهای مقعدی، پارگیهای کوچک در کانال مقعدی هستند. این پارگی ها معمولاً در طی عبور مدفوع سفت یا بزرگ بر روی بافت مقعدی ایجاد می شوند. شقاق مقعدی شایع بوده و معمولاً بدون درمان خاصی ترمیم مییابند. در بعضی از بیماران مبتلا به شقاق مقعدی، وقتی که شقاقها ترمیم نیابند این حالت مزمن می شود.
بیماران مبتلا، درد مقعد را در حین دفع مدفوع تجربه می کنند. درد ممکن است بعد از اتمام بیرون روی طول کشیده و تا بیرون روی بعدی فروکش نماید. سایر عوارض می توانند شامل خونریزی، خارش و ترشح باشند.
اين بيماري در مردان و در كساني كه مبتلا به بعضي بيماريهاي گوارشي هستند بيشتر ديده ميشود. اين آبسه ممكن است درست در ناحيه سوراخ مقعدي يا به طورعمقيتر در جدار راست روده تشكيل شود.
• تورم (در آبسههاي سطحي)
• درد به هنگام لمس راست روده
• درد ضرباندار
• تب و ديگر علايم جديتر در مورد آبسههاي عمقيتر
• درد به هنگام اجابت مزاج
در پوست اطراف مقعد، داخل کانال مقعد و بخش تحتانی رکتوم هستند. از بین بردن آنها مشکل است. در معاینه توده گل کلمی تیپیکی را نشان می دهد که گاهی به صورت منفرد و گاهی مجتمع است. علائم آن احساس ناراحتی، بوی بد یا خونریزی است.
اجابت مزاج راحت امکان پدید آمدن علائم درد مقعد را کاهش می دهد
اشاره به خارش داخل و اطراف مقعد دارد. حالتی است که هم بچه ها و هم بزرگسالان را درگیر میکند. به طور کلی علایم با رعایت بهداشت شخصی فروکش می کند. در موارد شدید ممکن است که بیمار از درمان دارویی سود ببرد.
¤ شایع ترین علت خارش معقد، بهداشت بد و نامناسب و یا افراط در بهداشت است.
¤ سایر علل شامل بواسیر، انگلها بویژه کرمک، عفونتهای پوستی و واکنشهای حساسیتی خاص میباشد (اما به آنها محدود نمی شود).
¤ مصرف موادغذایی مانند قهوه، چای، نوشابه سیاه و مرکبات ممکن است با خارش ناحیه مقعد همراه شوند.
¤ همچنین البسه تنگ و چسبان می توانند با خارش ناحیه مقعد همراه باشند.
نشستن روزانه دو یا سه بار در یک تشت آب گرم درد مقعد را کاهش می دهد
خوشبختانه راه های ساده ای برای تسکین سریع درد مقعد وجود دارد.
· حمام نشستن. نشستن روزانهٔ دو یا سه بار در یک تشت آب گرم ۴۰ تا ۴۵ درجهٔ سانتی گراد به مدت ۱۵ دقیقه ممکن است درد مقعد را تسکین دهد. (آب باید خیلی گرم باشد، ولی نه آنقدر داغ که دست را بسوزاند.) پوشاندن نشیمنگاه با حولهٔ خیسانده در آب گرم نیز راه مؤثر دیگری است.
· بی حس کردن: گذاشتن داروهای حاوی بنزوکائین یا ایبوکائین بر روی نقاط حساس شده می تواند درد مقعد را تا حدی آرام کند.
· آب را فراموش نکنید: خوردن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز برای جلوگیری از یبوست و درد مقعد لازم است. اگر به اندازهٔ کافی به بدن نرسانید، مدفوع مانند سنگ سخت می شود. دفع مدفوع سخت شده مشکل تر است و زور زیاد شدن برای دفع آن امکان ایجاد شقاق یا بواسیر را بیشتر می کند.
خوردن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز برای جلوگیری از یبوست و درد مقعد لازم است
· غذاهای فیبردار بخورید: پزشکان افزودن میوه های تازه، سبزیجات، نان گندم سبوس نگرفته، و غلات را به رژیم غذائی توصیه می کنند. مواد فیبردار حجم و نرمی مدفوع را زیاد کرده و فشار بر روی رگ های خونی را به هنگام دفع کاهش می دهد.
· مسهل بخورید: اگر در دفع منظم مدفوع مشکل دارید، پزشکان استفاده از مسهل را برای نرم کردن مدفوع و دفع آسان تر آن توصیه می کنند. اجابت مزاج راحت امکان پدید آمدن علائم درد مقعد را کاهش می دهد.
· ورزش کگل: تمرین کگل معمولاً برای کنترل انواع خاص بی اختیاری دفع انجام می شود، ولی می تواند به قوی کردن ماهیچه های مقعد و جلوگیری از بواسیر دردناک کمک کند. ورزش کگل بر روی ماهیچه های قلابی شکلی تأثیر می کند که از استخوان شرمگاه در جلو تا استخوان دنبالچه در پشت کشیده می شوند.
منقبض کردن این ماهیچه ها نه تنها جریان ادرار را بند می آورد، بلکه ماهیچه های راست روده را نیز در حالت طبیعی نگاه می دارد. گرچه انجام تمرین کگل بسته به شرایط متفاوت است، ولی روش معمول آن شامل ۲۰ بار منقبض کردن این ماهیچه ها به مدت ۱۰ ثانیه و روزی چهار بار است. از پزشک خود دربارهٔ مفید بودن این روش سئوال کنید.
اگر دچار درد مقعد شدید، باید از ورزش هائی که بر روی ماهیچه ها فشار می آورد خودداری کنید
· شنا کنید: ورزش راه مهمی برای منظم کردن دفع مدفوع است. اگر دچار درد مقعد شدید، باید از ورزش هائی مثل وزنه برداری که بر روی ماهیچه ها فشار زیاد می آورد خودداری کنید. شنا ورزش بسیار خوبی است، چون فشاری وارد نمی کند. تنیس و بدمینتوت نیز مفید هستند. ولی از انجام کارهای در حال چمباتمه زدن و هر چیز که فشار بر روی ناحیهٔ مقعد را افزایش می دهد باید خودداری کرد.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته
