موافقان و مخالفان «صندوق رای» برای تعیین شهردار

علی اصغر قائمی، عضو شورای شهر تهران در گفت‌‌‌وگویی که با ایلنا انجام داده است، گفت: اگر قرار است از این روند در انتخاب شهرداران استفاده شود، باید قانون اصلاح شود. براساس قانون فعلی انتخاب شهردار برعهده شوراها است. پیشنهادی که وجود دارد این است که شهردار توسط مردم انتخاب شود، در بسیاری از شهرهای دنیا هم روند همین‌‌‌گونه است.

وی درباره مزایا و معایب انتخاب شهردار توسط شهروندان گفت: این کار یکسری مزایا دارد و حتما می‌‌‌تواند یکسری محدودیت‌‌‌ها را برای اعضای شوراهایی که با این قانون بخواهند کار کنند، ایجاد کند. طبیعتا اگر بناست این قانون در مجلس مصوب شود حتما باید مزایا، معایب و اشکالاتی که دارد در یک نگاه جامع لحاظ شود و اگر مزایا نسبت به معایب بیشتر بود، چنین قانونی را تصویب کنند. قائمی ضمن ابراز موافقت با پیشنهاد وزیر کشور مبنی بر برگزاری انتخابات برای تعیین شهرداران، گفت: در این روش، تکلیف مردم روشن خواهد شد؛ بالاخره فردی که قصد دارد شهردار شود یک سلسله نگرش‌‌‌ها و تجارب و سابقه‌‌‌ای دارد. اگر بناست به عنوان شهردار انتخاب شود، خود را در معرض انتخاب همه مردم قرار می‌‌‌دهد و به نظر می‌‌‌رسد با این روش از این فضاهای بسته، تنگ و تاریک که برای انتخاب شهردار وجود دارد، رها می‌‌‌شویم. قائمی تاکید کرد: ۲۱ نفر در شورای شهر تهران برای ۱۰ میلیون نفر یک چنین تصمیم سنگینی را می‌‌‌گیرند که در این دوره خاص هم متاسفانه آثار آن را می‌‌‌بینیم، اما این موضوع وابسته به تصمیم مجلس خواهد بود.

در عین حال برخی دیگر از اعضای شورای شهر تهران مانند پرویز سروری مخالف ایده خروج اسم شهردار از صندوق رای هستند و معتقدند با این روش، اختیارات شوراها کاهش پیدا می‌‌‌کند و قوه نظارتی شورا بر شهرداری ضعیف خواهد شد.

علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران نیز در این رابطه اظهار کرد: به صورت کلی با توسعه حقوق شوراهای شهر و روستا موافق هستم و احساس می‌‌‌کنم در این صورت مردم‌‌‌سالاری دینی که یکی از مبانی مهم انقلاب اسلامی است، بیشتر محقق می‌‌‌شود. وی ادامه داد: هر قدر حوزه اختیار شوراها وسیع‌‌‌تر و دست آنها بازتر باشد – که انتخاب شهردار هم که یکی از شئون آن است - حتما بهتر خواهد بود. اما تجربیاتی هم در برخی ادوار از برخورد با شهرداران وجود دارد و بعضا عده کمی از اعضای برخی از شوراها با نگاه‌‌‌های سیاسی، جریانی و نگاه‌‌‌هایی که گاهی اوقات از یکسری منافع گروهی خاص پیروی می‌‌‌کند، منفعت کلی و کلان شهر را قربانی می‌‌‌کنند.

وی افزود: به نظر من اگر قرار است برخی اعضای شوراها به این صورت رفتار کنند، چنانچه با رای مردم شهردار انتخاب شود، شاید کمتر چنین خللی ایجاد شود. سخنگوی شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: ما توجه به شوراها را باید از وزارت کشور و مجلس در بحث قانون‌‌‌گذاری طلب کنیم؛ در عین حال در برخی موارد رفتار برخی اعضای خانواده شوراها که خود نیز یکی از اعضای همین خانواده هستم، در استفاده از این کارکردها و امکاناتی که در اختیار ماست، در اثبات اینکه انتخاب شهردار با رای مردم درست است یا نه، تاثیر می‌‌‌گذارد. متاسفانه برخی از مصادیق آن را داریم که گاهی اوقات این فکر را به ذهن می‌‌‌اندازد که شاید اگر مردم انتخاب کنند کار درستی باشد. البته معتقدم با این کار اختیارات شورا محدود می‌‌‌شود و نمی‌‌‌تواند نظارت کافی برعملکرد شهردار داشته باشد.

ولی‌‌‌الله بیاتی، سخنگوی کمیسیون شوراها در مجلس درباره مزایا و معایب طرح پیشنهادی وزیر کشور گفت: من چهار سال رئیس شورای شهر قم بودم؛ از مهم‌‌‌ترین وظایف شوراها انتخاب شهردار، تصویب بودجه و نظارت بر عملکرد شهرداری است. اگر شهردار به‌‌‌طور مستقیم توسط مردم انتخاب شود، ممکن است این روند نقص‌‌‌هایی داشته باشد. به‌‌‌عنوان مثال، اگر مردم شهردار را انتخاب کنند، اما شورا شهردار را استیضاح کند، این مساله ممکن است مشکلاتی را به وجود آورد، چراکه نمی‌‌‌توانیم دوباره انتخابات برای انتخاب شهردار برگزار کنیم.

وی ادامه داد: نکته دیگر این است که اگر اختیار شوراها محدود شود، عملا کاری برای انجام دادن ندارد؛ چراکه وقتی شهردار به انتخاب مردم باشد، از شورا حرف‌‌‌شنوی ندارد و دیگر نیازی به توجه به نظرات شورا نخواهد داشت، چون شورا ابزار نظارتی خود را از دست می‌‌‌دهد. سخنگوی کمیسیون شوراها، در مجلس گفت: این موضوع نه در کمیسیون و نه در صحن علنی مطرح نشده است و این نظر و پیشنهاد شخصی خودشان است. انتخاب شهردار توسط شورا براساس قانون انجام می‌‌‌شود، اگر قرار بر تغییر در این روند باشد، باید قانون به‌‌‌طور جدی در این زمینه تغییر کند و این تغییرات بر اساس مبنای قانونی صورت گیرد. با این حال دیروز محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی از طرح موضوع انتخاب مستقیم شهردار با رای مردم در این کمیسیون طی روزهای آینده خبر داد.

دیروز همچنین علیرضا زاکانی، شهردار تهران که اخیرا بر تعداد مخالفانش در شورای شهر تهران افزوده شده است، در واکنش به پرسشی درباره انتخاب مستقیم شهردار گفت: الان که شهردار توسط شورای شهر انتخاب می‌‌‌شود؛ اما اینکه در ادامه هم توسط شورا انتخاب شود یا انتخاب به واسطه مردم باشد، من نظر تخصصی درباره آن ندارم. اما اساس کار این است که هر چه  به سمت انتخاب مردم برویم بهتر است.