آداب و رسوم تولد نوزاد در اصفهان
مراسم تاسیانه برون اصفهان
مراسم تولد نوزاد در هر منطقه و فرهنگ، به‌ویژه در ایران، با آداب و رسوم خاصی همراه است که نشان‌دهنده‌ی احترام به زندگی جدید و اهمیت خانواده در جوامع مختلف است. در اصفهان، این مراسم‌ها با دقت و محبت خاصی برگزار می‌شوند و در طول تاریخ، بسیاری از این سنت‌ها به‌طور موروثی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند. آداب و رسوم تولد نوزاد در اصفهان نه‌تنها از جنبه‌های معنوی و مذهبی برخوردار است، بلکه در دل خود فرهنگ، هنر، و باورهای مردم این دیار را نیز جای داده است. این رسوم از لحظه‌ی بارداری تا تولد نوزاد و حتی پس از آن، با مراسم ویژه‌ای همراه است که هر کدام نمادی از مهر و محبت، شادمانی و دعا برای آینده‌ی درخشان نوزاد به شمار می‌آید. در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین آداب و رسوم تولد نوزاد در اصفهان خواهیم پرداخت و نقش این سنت‌ها در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم این شهر را تحلیل خواهیم کرد.
سنت‌های قدیمی اصفهان برای تولد نوزاد
مراسم تاسیانه برون یکی از رسوم قدیمی و زیبا در فرهنگ مردم اصفهان است که در زمان بارداری عروس برگزار می‌شود. این مراسم نمادی از توجه و حمایت خانواده عروس از او در دوران بارداری است. در این آیین، خانواده عروس غذاهای متنوعی مانند حلیم بادمجان، مرغ سرخ کرده، و انواع دیگر خوراکی‌ها را تهیه کرده و به همراه هدایایی به خانه عروس می‌برند.
هدایا معمولاً شامل سکه‌های طلا یا زیورآلات برای عروس و لباس برای داماد می‌شوند. این هدایا و خوراکی‌ها در طبق‌های چوبی معروف به خونچه گذاشته شده و با آیین و رسوم خاصی به خانه عروس حمل می‌شوند. یکی از دلایل برگزاری این مراسم، رفع ویار بارداری و فراهم کردن آرامش برای عروس است؛ زیرا خانم‌های باردار به دلیل تغییرات هورمونی ممکن است به غذاهای خاصی علاقه یا بیزاری پیدا کنند.
از غذاهای معمول این مراسم می‌توان به حلیم بادنجون، سر گنجشکی، ماهی، مرغ، کوفته تبریزی، پلو ساده، پلو شوید، و پلو کلم اشاره کرد. این آیین به نوعی توجه و محبت خانواده عروس به سلامت و آرامش او را در بر دارد و یکی از جنبه‌های فرهنگی و معنوی مردم اصفهان به شمار می‌رود.
حمام زایمان در اصفهان
مراسم حمام زایمان یا حمام زالون یکی از سنت‌های قدیمی در اصفهان بوده است که به مناسبت زایمان زنان برگزار می‌شده و در حمام عمومی محل انجام می‌شده است. در این مراسم، دلاک (کارگر حمام) بقچه حمام مادر زائو را آماده کرده و او را به حمام می‌برد. اقوام نزدیک نیز به حمام می‌رفتند و در سر بینه (ورودی حمام)، استاد حمامی با ریختن اسفند بر آتش و پخش شربت نارنج از مهمانان پذیرایی می‌کرد و از خانواده عروس و داماد انعام می‌گرفت.
پس از اتمام حمام، برای زائو هفت عدد خرما به عنوان نماد تبرک می‌آوردند تا زایمان‌های بعدی او پسر باشد. همچنین، برای تقویت مادر و تأمین انرژی او، هفت مغز که شامل بادام، پسته، گردو، فندق، نخودچی، شاهدانه، و شکر بود، تهیه کرده و به زائو می‌دادند. از همین ترکیب برای پذیرایی از مهمانان نیز استفاده می‌کردند و به آن‌ها نیز تعارف می‌نمودند.
در ادامه، اقوام و بستگان نزدیک برای صرف ولیمه به خانه دعوت می‌شدند. اگر فرزند تازه متولد شده پسر بود، پلو ماش طبخ می‌کردند و اگر دختر بود، پلو عدس به همراه دیگر غذاها آماده و بر سر سفره قرار می‌دادند. این مراسم نشان‌دهنده‌ی اهمیت توجه و حمایت از مادر در دوران پس از زایمان و ایجاد شادی و برکت در بین خانواده‌ها بوده است.
1. آیین تاسیانه برون در اصفهان چیست و چه زمانی برگزار می‌شود؟
آیین تاسیانه برون یکی از رسوم سنتی اصفهان است که در دوران بارداری عروس برگزار می‌شود. خانواده عروس با هدایا و غذاهای مخصوصی مانند حلیم بادمجان و مرغ سرخ‌کرده به خانه‌ی او می‌روند تا او در این دوره حمایت شود.
2. حمام زایمان یا حمام زالون چه نقشی در آداب و رسوم تولد نوزاد در اصفهان دارد؟
حمام زایمان یا حمام زالون آیینی است که پس از تولد نوزاد برای مادر برگزار می‌شود. در این مراسم، مادر به حمام عمومی محل برده می‌شود و بعد از حمام، خوراکی‌های مقوی مانند هفت مغز و خرما به او می‌دهند تا تقویت شود.
3. چه غذاهایی در مراسم تولد نوزاد در اصفهان تهیه می‌شود؟
در این مراسم‌ها، غذاهایی مانند پلو ماش برای نوزاد پسر و پلو عدس برای نوزاد دختر تهیه می‌شود. همچنین خوراکی‌های دیگری مانند کوفته تبریزی، حلیم بادنجون و شربت نارنج نیز در این آیین‌ها مصرف می‌شود.
4. چرا در مراسم حمام زایمان از هفت مغز استفاده می‌شود؟
هفت مغز شامل بادام، پسته، گردو، فندق، نخودچی، شاهدانه و شکر است که به دلیل داشتن ارزش غذایی بالا به مادر تازه‌زایمان کرده داده می‌شود تا انرژی و نیروی از دست رفته‌ی خود را بازیابد و برای مراقبت از نوزاد توان کافی داشته باشد.
5. آیا آیین‌های تولد نوزاد در اصفهان هنوز برگزار می‌شود؟
اگرچه بسیاری از این رسوم قدیمی تحت تأثیر زندگی مدرن تغییر یافته یا کمتر برگزار می‌شوند، اما هنوز هم در برخی خانواده‌های اصفهانی به‌عنوان بخشی از هویت فرهنگی این شهر، به شکلی ساده‌تر اجرا می‌شوند.
در پایان، آداب و رسوم تولد نوزاد در اصفهان نمایانگر پیوند عمیق فرهنگی، خانوادگی و مذهبی مردم این شهر است. این آیین‌ها نه تنها فرصتی برای گرامیداشت زندگی جدید هستند، بلکه نشان‌دهنده احترام به سنت‌های گذشته و توجه به ارزش‌های انسانی و اجتماعی می‌باشند. هرچند برخی از این آداب با گذر زمان و تغییر سبک زندگی کمرنگ شده‌اند، اما همچنان بخش مهمی از هویت فرهنگی اصفهان را تشکیل می‌دهند و در یادها باقی مانده‌اند. حفظ و پاسداشت این رسوم می‌تواند در جهت انتقال فرهنگ غنی و اصیل به نسل‌های آینده مؤثر باشد.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته
