به گزارش اقتصادنیوز، اگر سری به مغازه‌های سطح شهر بزنید، احتمالا از افزایش قیمت گوجه‌فرنگی در کنار نوبرانه‌های پاییزی متعجب می‌شوید. مشاهدات نشان می‌دهد که این محصول در میادین میوه و تره‌بار کیلویی 35 هزار تومان و در مغازه‌های سطح شهر تا کیلویی 70 هزار تومان قیمت خورده است.
اما این تنها خبری نیست که در روزهای گذشته گوجه‌فرنگی را در صدر اخبار قرار داده است. گوجه‌فرنگی‌های ایرانی به‌تازگی از مرزهای صادراتی عراق نیز برگشت خورده‌اند. اما علت این وضعیت پیش آمده در بازار این محصول چیست و مقامات مربوطه چه اظهاراتی را در این باره مطرح کرده و چه وعده‌هایی داده‌اند؟
مسئولان ذیربط دلایل مختلفی را برای افزایش قیمت گوجه‌فرنگی در بازار عنوان کرده‌اند؛ از کمبود عرضه، جابه‌جایی فصل و صادرات.
در همین باره، اکبر فتحی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشوری 27 آبان ماه به ایسنا گفته بود: «یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت این محصول، کمبود عرضه است. همچنین گوجه فرنگی گلخانه‌ای صادر می‌شود. از آنجا که گوجه فرنگی گلخانه‌ای وارد بازار شده و چون هزینه تولید گوجه فرنگی گلخانه‌ای بالاست، در نتیجه گوجه فرنگی گلخانه‌ای با قیمت بالاتری در بازار توزیع می‌شود.». برخی نیز جابه‌جایی فصل را دلیل گرانی می‌دانند و خط بطلانی بر گران‌فروشی می‌کشند.
در حالی یکی از دلایل گرانی گوجه‌فرنگی، کمبود عرضه در داخل به دلیل صادرات این محصول عنوان می‌شود که گوجه‌فرنگی‌های ایرانی نرفته به کشور برمی‌گردند. چند وقت پیش بود که سناریوی بازگشت محصولات صادراتی تکرار و تصاویری در فضای مجازی دست به دست شد که نشان می‌داد چند دستگاه کامیون حامل گوجه‌فرنگی ایرانی در گمرک پرویز خان معطل مانده‌اند.
بیستم آبان ماه، گمرک ایران در واکنش به انتشار این تصاویر، علت برگشت خوردن هفت کامیون حامل گوجه‌فرنگی از عراق را اعلام کرد. طبق اعلام روابط عمومی گمرک ایران، «مشکل این هفت کامیون گوجه رعایت نکردن «قرنطینه نباتی» بود. دولت عراق در مرز واحد قرنطینه نباتی دارد که در تست‌های انجام شده از 100 کامیون حامل گوجه، هفت کامیون مورد تایید عراق نبود و به مرز پرویزخان برگشت داده شد.».
به گزارش اقتصادنیوز، در جداول آمارهای سالانه گمرک رقمی از صادرات گوجه‌فرنگی در سال گذشته دیده نمی‌شود. اما آنطور که کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اعلام کرده، صادرات محصولات کشاورزی در 10 ماهه سال قبل، رشد 22 درصدی داشت و در این میان، گوجه‌فرنگی در بین پنج محصول نخست صادراتی محصولات غذایی و کشاورزی قرار دارد. بر اساس این گزارش که 16 بهمن 1402 در خبرگزاری ایرنا منشر شده، گوجه‌فرنگی به میزان 255.4 میلیون دلار صادر شده است.
آخرین آمارها وضعیت صادرات محصولات کشاورزی در هفت ماهه امسال هم بیانگر افزایش 28 درصدی صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل دارد. در این میان، گوجه‌فرنگی در کنار هندوانه، سیب و انواع خرما جزو عمده‌ترین اقلام صادراتی ایران در بین پنج قلم نخست محصولات کشاورزی صادراتی قرار گرفته است. در ضمن، صادرات این محصول در 7 ماهه امسال با رشد 18 درصدی مواجه شده است.
مشکلات پیش‌آمده در صادرات گوجه‌فرنگی، مقامات را بر آن داشت تا شرط و شروطی را برای آن تعیین کنند. 27 آبان ماه کبری توکلی- معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی در جمع خبرنگاران از ضوابط صادراتی خبر داد. به گفته او، «هدفمندی صادرات این محصول، ممانعت از مخدوش‌شدن اعتبار تجاری و از دست دادن بازار‌های هدف بسیار مهم است. به دلیل ردیابی آفت و بیماری‌ها و حذف آلودگی از مزارع گوجه‌فرنگی، مشخص بودن محل تولید ضروری است».
حالا اکبر یاوری رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی وعده کاهش گوجه‌فرنگی در روزهای آتی را داده است. او به نقل از باشگاه خبرنگاران گفت که «هر کیلو گوجه‌فرنگی مرغوب در میدان مرکزی 40 هزار تومان است که در روزهای آتی 50 درصد کاهش پیدا می‌کند».
همانطور که از اظهارات یاوری پیداست، زمان کاهش قیمت گوجه فرنگی مشخص نیست. در عین حال او ریزش قیمت این محصول را مشروط به دو عامل دانسته است؛ به این ترتیب و بر اساس آنچه یاوری گفته، «نداشتن بارندگی» و «برداشت آن از استان‌های گرمسیر» دو شرط ارزان شدن قیمت محصول محبوب ایرانی‌ها در بازار است.
