بازی باید دربرگیرنده پیام آموزشی، فرهنگی یا اجتماعی باشد

سیدعلی اکبر نگهبان طراح بازی‌های فکری، رومیزی، سرگرمی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: فعالیت‌های ما در زمینه بازی‌ها ابتدا به‌طور گسترده در صنعت سرگرمی و تفریح آغاز شد، اما خیلی زود به این نتیجه رسیدیم که بازی‌ها می‌توانند به ابزاری مفید و مؤثر در فرآیند یادگیری و انتقال مفاهیم تبدیل شوند. این امر به‌ویژه در مورد بازی‌های رومیزی بسیار مشهود است. بازی‌های رومیزی، برخلاف بازی‌های دیجیتال که در دنیای امروز بیشتر شاهد آن‌ها هستیم، قابلیت‌های بسیاری در گسترش تفکر، ارتقای توانمندی‌های اجتماعی و تقویت مهارت‌های حل مسئله دارند.

وی ادامه داد: از ابتدا هدف ما این بود که این بازی‌ها به‌گونه‌ای طراحی شوند که علاوه بر سرگرم کردن، در بهبود فرآیند یادگیری نوجوانان و کودکان نیز مؤثر باشند. در این راستا، کارهای زیادی انجام دادیم و توانستیم با طراحی بازی‌های با محتوای آموزشی و مفهومی، کمکی به رشد و توسعه ذهنی افراد بکنیم. معتقدیم که در این صنعت نه‌تنها می‌توان با سرگرمی به رشد فکری کمک کرد، بلکه می‌توان از آن به‌عنوان ابزاری برای انتقال مفاهیم فرهنگی، مذهبی و اجتماعی استفاده کرد. در این راستا، طراحی بازی‌هایی با رویکرد مثبت، در نظر گرفتن اصول اخلاقی و مذهبی، اهمیت بسیاری برای ما دارد.

طراح بازی‌های فکری، رومیزی، سرگرمی گفت: در دنیای امروز، بازی‌ها دیگر تنها به یک سرگرمی ساده برای پر کردن اوقات فراغت محدود نمی‌شوند. این صنعت به یک ابزار بسیار قدرتمند در جهت شکل‌دهی به فرهنگ و رفتارهای اجتماعی تبدیل شده است. بسیاری از بازی‌های دیجیتال و رومیزی با استفاده از تکنیک‌های روان‌شناسی و طراحی دقیق، توانسته‌اند تأثیرات بزرگی بر رفتار، تصمیم‌گیری و حتی شیوه زندگی افراد بگذارند.

وی افزود: در کنار این بازی‌ها، بازی‌های رومیزی به‌طور خاص از آن جهت حائز اهمیت هستند که این نوع بازی‌ها به‌طور مستقیم با تعاملات اجتماعی انسان‌ها در ارتباط است. برخلاف بازی‌های ویدیویی که ممکن است فرد را به‌طور انفرادی و در دنیای مجازی درگیر کنند، بازی‌های رومیزی افراد را به‌طور فیزیکی در کنار هم جمع می‌کنند و آن‌ها را به چالش می‌کشند تا با هم فکر کنند، برنامه‌ریزی کنند، همکاری کنند و حتی گاهی رقابت کنند. این نوع تعاملات به تقویت روابط اجتماعی و گسترش مهارت‌های فردی و گروهی کمک می‌کند.

نگهبان گفت: علاوه بر این، در دنیای امروز که ارتباطات دیجیتال گسترش یافته، بسیاری از مردم به‌ویژه در دوران پاندمی به دنبال راه‌هایی برای ارتباط با دیگران بودند. بازی‌های رومیزی این امکان را به افراد می‌دهند که بدون نیاز به تکنولوژی پیشرفته یا دسترسی به اینترنت، به‌طور مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و اوقات خوشی را در کنار هم بگذرانند. بنابراین، بازی‌های رومیزی به‌ویژه در سنین کودکی و نوجوانی برای پرورش ذهن، یادگیری مفاهیم جدید و ارتقاء روحیه همکاری و کار گروهی نقش بسیار بزرگی ایفا می‌کنند.

وی ادامه داد: یک بازی رومیزی موفق باید در ابتدا جذابیت و لذت برای بازیکن فراهم کند. این جذابیت می‌تواند در طرح و ساختار بازی باشد، جایی که مکانیک‌های بازی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بازیکن را به چالش می‌کشند و در عین حال به او احساس موفقیت می‌دهند. بنابراین، طراحی مکانیک‌ها و قوانین بازی باید متناسب با سن و توانایی‌های بازیکنان باشد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که بازی تکرارپذیر باشد و بازیکن مایل باشد که دوباره و دوباره آن را بازی کند، اما جذابیت تنها بخشی از ویژگی‌های یک بازی موفق است. دیگر عامل مهم در این زمینه، انتقال مفهوم است. بازی باید دارای یک داستان یا مضمون خاص باشد که آن را از دیگر بازی‌ها متمایز کند. این مفهوم می‌تواند یک پیام آموزشی، فرهنگی یا اجتماعی باشد که بازیکنان آن را در طول بازی کشف می‌کنند. بنابراین، یک بازی موفق باید هم لذت‌بخش و هم آموزنده باشد.

طراح بازی‌های فکری، رومیزی، سرگرمی گفت: در زمینه مفاهیم مذهبی و فرهنگی، بازی‌های رومیزی می‌توانند نقشی حیاتی ایفا کنند. به‌ویژه در جامعه‌ای که بسیاری از نوجوانان و جوانان به‌دنبال یافتن هویت و اصول اخلاقی خود هستند، بازی‌ها می‌توانند به ابزاری مؤثر برای انتقال ارزش‌ها و مفاهیم مذهبی تبدیل شوند. بازی‌های رومیزی که در قالب داستان‌های دینی و مذهبی طراحی می‌شوند، می‌توانند با استفاده از داستان‌های مذهبی همچون زندگی امامان، تاریخ اسلام یا حتی مفاهیم اخلاقی و انسانی، پیام‌های دینی را به‌طور غیرمستقیم به مخاطب منتقل کنند.

وی ادامه داد: بازی‌های رومیزی می‌توانند درباره کربلا و عاشورا، داستان‌های حضرت علی (ع) یا زندگی پیامبر اسلام طراحی شوند. این نوع بازی‌ها به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان می‌تواند به‌عنوان ابزاری مناسب برای آشنایی با تاریخ و مفاهیم مذهبی باشد. به‌علاوه، می‌توانند به ارتقاء اخلاق اجتماعی و همکاری میان اعضای خانواده کمک کنند. برای گنجاندن مفاهیم مذهبی در یک بازی جذاب و سرگرم‌کننده، باید یک تعادل میان سرگرمی و آموزندگی ایجاد کنیم. به این معنی که محتوای مذهبی نباید به‌گونه‌ای باشد که بازی را خسته‌کننده یا تک‌بعدی کند، بلکه باید این مفاهیم به شکلی هنرمندانه و با استفاده از داستان‌گویی، گرافیک و مکانیک‌های بازی درون بازی گنجانده شوند.

نگهبان گفت: یکی از روش‌های مؤثر در این راستا استفاده از داستان‌های مذهبی است. برای مثال، در بازی‌هایی که بر اساس تاریخ اسلام طراحی می‌شوند، می‌توان از رویدادهای مهم تاریخ اسلام مانند غزوات پیامبر اسلام، زندگی امامان معصوم و حتی داستان‌های جالب از صحابه استفاده کرد. این داستان‌ها می‌توانند به‌طور غیرمستقیم بازیکنان را با مفاهیم مذهبی آشنا کنند.

طراح بازی‌های فکری، رومیزی سرگرمی گفت: مکانیک‌های بازی می‌توانند طوری طراحی شوند که ارزش‌هایی مانند انصاف، عدالت، همکاری و فداکاری را تقویت کنند. به‌عنوان مثال، در بازی‌ای که داستان کربلا را روایت می‌کند، بازیکنان می‌توانند در قالب شخصیت‌های مختلف تصمیماتی بگیرند که هم به‌طور نمادین و هم به‌طور مستقیم به داستان عاشورا مرتبط باشد. در این بازی‌ها می‌توانند تصمیمات دشوار اخلاقی بگیرند که به نوعی به‌طور عملی آنچه را که در تاریخ و آموزه‌های دینی یاد گرفته‌اند، پیاده‌سازی کنند. تولید یک بازی فکری، به‌ویژه زمانی که هدف‌گذاری‌هایی چون انتقال مفاهیم فرهنگی یا مذهبی داریم، چالش‌های مختلفی به همراه دارد. یکی از چالش‌های اصلی در طراحی بازی‌های فکری، توازن میان سرگرمی و آموزندگی است. بسیاری از بازی‌هایی که از منظر آموزشی طراحی می‌شوند، ممکن است از جنبه سرگرم‌کنندگی ضعیف باشند و برعکس، بازی‌هایی که به‌صرف سرگرمی طراحی می‌شوند ممکن است مفاهیم عمیق و غنی نداشته باشند. در اینجا مهم‌ترین چالش این است که چگونه این دو بخش را به‌طور هماهنگ و متوازن با یکدیگر ترکیب کنیم.

نگهبان گفت: چالش دیگر مربوط به فرآیند طراحی و تست بازی است. طراحی بازی‌های فکری می‌تواند زمان‌بر و پیچیده باشد. ممکن است چندین بار باید تغییراتی در بازی ایجاد شود تا مکانیک‌ها و قوانین آن به بهترین نحو عمل کنند. پس از طراحی اولیه، بازی باید در گروه‌های مختلف آزمایش شود تا ایرادات و نواقص آن شناسایی شود و رفع گردد. این فرآیند می‌تواند بسیار وقت‌گیر و پرهزینه باشد، به‌ویژه اگر تعداد تست‌ها و گروه‌های آزمایشی افزایش یابد.

وی افزود: پخش بازی‌ها در بازار می‌تواند یک چالش جدی باشد، به‌ویژه زمانی که به دنبال جذب مخاطبان خاصی هستید یا وقتی می‌خواهید مفاهیم مذهبی یا فرهنگی را از طریق بازی‌ها به افراد منتقل کنید. یکی از مشکلات اصلی در این مسیر، بالا بودن هزینه‌های تولید بازی است. طراحی بازی‌های رومیزی، تولید قطعات، چاپ جعبه و کارت‌ها، طراحی گرافیک و تست‌های مختلف همه هزینه‌هایی دارند که می‌تواند فشار زیادی به تیم وارد کند. علاوه بر این، نیاز به تبلیغات و بازاریابی نیز به این هزینه‌ها افزوده می‌شود.

این‌طراح بازی‌های فکری، رومیزی، سرگرمی گفت: برای مواجهه با این مشکلات، مهم است که از کانال‌های مختلف فروش و تبلیغات استفاده کنیم. یکی از بهترین روش‌ها برای معرفی بازی‌ها به مخاطبان استفاده از رسانه‌های مختلف است. همکاری با فروشگاه‌های بزرگ آنلاین، نمایشگاه‌ها و حتی استفاده از رسانه‌های اجتماعی می‌تواند به معرفی بازی‌ها کمک کند. داشتن استراتژی‌های بازاریابی آنلاین مؤثر و ایجاد همکاری با سایت‌های تخصصی در حوزه بازی‌های فکری نیز می‌تواند به روند فروش بازی‌ها کمک کند.

نگهبان در پایان گفت: توصیه من برای تولیدکنندگان بازی‌های فکری این است که همواره به نیاز و خواسته‌های مخاطبان توجه کنند. بازی‌های فکری باید بازیکنان را به چالش بکشند و به آن‌ها احساس موفقیت و پیشرفت بدهند. طراحی بازی باید به گونه‌ای باشد که بازیکنان بخواهند آن را دوباره بازی کنند و مفاهیم آن را درک کنند. تولیدکنندگان باید به تنوع در محتوا و طراحی بازی‌ها توجه داشته باشند. بازی‌هایی که تنوع مکانیکی، داستانی و بصری دارند، می‌توانند جذاب‌تر باشند و بازیکنان بیشتری را جذب کنند. علاوه بر این، استفاده از فناوری‌های جدید و به‌کارگیری رویکردهای نوآورانه در طراحی می‌تواند به موفقیت بیشتر در این صنعت کمک کند.