شربت دکسترومتورفان برای چیست؟

اطلاعات شناسنامه‌ای شربت دکسترومتورفان 

اشکال دارویی قرص یا شربت دکسترومتورفان پی

شربت و قرص دکسترومتورفان هر دو برای تسکین سرفه‌های خشک به‌کار می‌روند، ولی در اشکال دارویی و نحوه مصرف تفاوت‌هایی دارند:

1. شربت دکسترومتورفان

   • معمولاً در دوزهای 10 میلی‌گرم یا 15 میلی‌گرم در هر 5 میلی‌لیتر عرضه می‌شود.

   • این شکل دارویی برای کودکان و افرادی که مشکلاتی در بلع قرص دارند، مناسب است.

   • شربت‌ها به‌سرعت جذب بدن می‌شوند و اثرات خود را سریع‌تر نشان می‌دهند.

   • معمولاً به‌عنوان یک درمان سریع و راحت برای تسکین سرفه استفاده می‌شوند.

   • شربت‌های دکسترومتورفان اغلب برای درمان سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا تجویز می‌شوند.

2. قرص دکسترومتورفان

   • قرص‌های دکسترومتورفان معمولاً در دوزهای 10 میلی‌گرم یا 15 میلی‌گرم در هر قرص عرضه می‌شوند.

   • این اشکال دارویی به‌ویژه برای بزرگسالان یا کسانی که توانایی بلع قرص دارند مناسب است.

   • اثرگذاری قرص‌ها کمی دیرتر از شربت است، اما دوز دقیق‌تری از دارو را ارائه می‌دهند.

   • قرص‌ها به‌طور معمول برای درمان سرفه‌های خشک طولانی‌مدت تجویز می‌شوند.

تفاوت‌ها

• روش مصرف: شربت برای افرادی که در بلع مشکل دارند یا کودکان مفیدتر است. قرص‌ها برای بزرگسالان و دوزهای دقیق‌تر توصیه می‌شود.

• سرعت اثر: شربت‌ها سریع‌تر اثر می‌کنند ولی قرص‌ها ممکن است کمی دیرتر شروع به اثرگذاری کنند.

جدول اشکال دارویی دکسترومتورفان، به‌ویژه در شکل قرص و شربت، به شرح زیر است

فرق دکسترومتورفان با دکسترومتورفان پی و شربت برینیل دکسترومتورفان

دکسترومتورفان یک داروی ضد سرفه است که به طور معمول برای تسکین سرفه‌های خشک و مزمن مورد استفاده قرار می‌گیرد. تفاوت‌های عمده‌ای میان انواع مختلف این دارو وجود دارد که در ادامه توضیح داده می‌شود:

1. دکسترومتورفان (Dextromethorphan)

• عملکرد: دکسترومتورفان به طور اصلی برای کاهش سرفه‌های خشک تجویز می‌شود. این دارو به‌طور مستقیم بر روی مغز و سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد تا مرکز سرفه در مغز را مسدود کند.

• شکل‌های دارویی: به صورت شربت، قرص، و کپسول در دسترس است.

• دستورات مصرف: معمولاً در دوزهای 10 تا 20 میلی‌گرم برای هر 4 ساعت تجویز می‌شود.

2. دکسترومتورفان پی (Dextromethorphan P)

• این نسخه از دکسترومتورفان معمولاً به همراه سایر ترکیبات در فرمولاسیون‌های مختلف مانند داروهای ترکیبی ضد سرفه و آنتی‌هیستامین‌ها (مثل آنتی‌هیستامین‌های آرامبخش) یا داروهای مسکن گنجانده می‌شود.

• پ: این حرف معمولاً به مخلوط بودن دکسترومتورفان با سایر مواد در ترکیب اشاره دارد. این دارو ممکن است به صورت ترکیبی برای درمان علائم دیگر مثل سرماخوردگی و آلرژی مورد استفاده قرار گیرد.

• شکل‌های دارویی: قرص، شربت، یا سوسپانسیون.

3. شربت برینیل دکسترومتورفان (Brinil Dextromethorphan Syrup)

• ترکیب: شربت برینیل معمولاً یک ترکیب از دکسترومتورفان و مواد دیگر مانند گایافنزین است که برای تسکین سرفه و بهبود خروج خلط از ریه‌ها طراحی شده است.

• عملکرد: در حالی که دکسترومتورفان خود به کاهش سرفه کمک می‌کند، گایافنزین نیز به رقیق شدن خلط و تسهیل خروج آن کمک می‌کند. بنابراین این شربت برای کسانی که علاوه بر سرفه خشک، مشکلاتی مانند احتباس خلط در مجاری تنفسی دارند، مناسب است.

تفاوت‌ها

• دکسترومتورفان تنها برای مهار سرفه خشک عمل می‌کند.

• دکسترومتورفان پی ممکن است ترکیب‌شده با مواد دیگر باشد که می‌تواند برای علائم اضافی همچون آلرژی یا مشکلات تنفسی دیگر مناسب باشد.

• شربت برینیل دکسترومتورفان علاوه بر دکسترومتورفان، معمولاً مواد دیگری دارد که به خروج خلط کمک می‌کند و برای افرادی که سرفه همراه با خلط دارند، مناسب‌تر است.

همیشه قبل از مصرف این داروها، توصیه می‌شود که با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا از مصرف صحیح و دوز مناسب مطمئن شوید.

جدول مقایسه‌ای میان دکسترومتورفان، دکسترومتورفان پی و شربت برینیل دکسترومتورفان در قالب جدول آورده شده است

تفاوت‌های کلیدی

• دکسترومتورفان بیشتر برای تسکین سرفه‌های خشک بدون خلط استفاده می‌شود.

• دکسترومتورفان پی معمولاً به همراه مواد اضافی است که می‌تواند برای درمان علائم دیگر مانند آلرژی و سرماخوردگی مورد استفاده قرار گیرد.

• شربت برینیل دکسترومتورفان علاوه بر دکسترومتورفان، ترکیبی از گایافنزین دارد که به رقیق شدن و خروج خلط کمک می‌کند.

عوارض مصرف شربت دکسترومتورفان

شربت دکسترومتورفان معمولاً برای تسکین سرفه‌های خشک و غیرproductive استفاده می‌شود. با این حال، مصرف آن می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد که برخی از آنها معمولاً خفیف و موقتی هستند، اما در موارد خاص می‌توانند جدی‌تر شوند. در اینجا به برخی از عوارض شایع و نادر مصرف شربت دکسترومتورفان اشاره می‌کنم:

عوارض شایع

1. سرگیجه یا خواب‌آلودگی: دکسترومتورفان ممکن است باعث ایجاد احساس خواب‌آلودگی و سرگیجه شود که می‌تواند خطرناک باشد، به‌ویژه هنگام انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند.

2. تهوع و استفراغ: در برخی از افراد، دکسترومتورفان می‌تواند تهوع و گاهی استفراغ ایجاد کند.

3. یبوست: یکی از عوارض جانبی رایج است که می‌تواند به دلیل تغییرات در عملکرد دستگاه گوارش به‌وجود آید.

4. خشکی دهان و گلو: مصرف این دارو می‌تواند باعث خشکی دهان و گلو شود.

عوارض جدی‌تر

1. اختلالات روانی: مصرف دکسترومتورفان در دوزهای بالا می‌تواند باعث اختلالات روانی مانند اضطراب، توهم، یا هذیان شود.

2. اختلالات تنفسی: یکی از عوارض نادر ولی خطرناک، مشکلات تنفسی است که ممکن است به سختی نفس کشیدن و سایر علائم جدی‌تر منجر شود.

3. اعتیاد: استفاده طولانی‌مدت و نادرست از دکسترومتورفان می‌تواند باعث اعتیاد شود.

4. تداخل دارویی: مصرف هم‌زمان دکسترومتورفان با برخی داروها، به‌ویژه داروهای ضدافسردگی و داروهای ضد اضطراب، می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی مانند سندروم سروتونین شود، که یک وضعیت تهدیدکننده حیات است.

نکات مهم

• مصرف دکسترومتورفان در دوزهای بالا و غیرمجاز می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند توهمات، کاهش فشار خون و اختلالات روانی شود.

• افرادی که سابقه بیماری‌های قلبی، ریوی، یا کلیوی دارند باید با احتیاط از این دارو استفاده کنند.

به طور کلی، شربت دکسترومتورفان باید طبق دستور پزشک مصرف شود تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری گردد. در صورتی که پس از مصرف دارو عوارضی مانند تنگی نفس، توهم، یا سرگیجه شدید رخ دهد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

جدول عوارض مصرف شربت دکسترومتورفان آورده شده است

نکات مهم

• دوز بالا و غیرمجاز دکسترومتورفان ممکن است باعث توهمات، کاهش فشار خون، و مشکلات روانی و جسمی جدی شود.

• افراد با مشکلات تنفسی، قلبی یا کلیوی باید با احتیاط از این دارو استفاده کنند.

موارد احتیاط پیش از مصرف

قبل از مصرف شربت دکسترومتورفان، نکات احتیاطی زیر باید در نظر گرفته شوند:

1. حساسیت به دارو: افرادی که به دکسترومتورفان یا هر یک از اجزای فرمولاسیون شربت حساسیت دارند، باید از مصرف آن خودداری کنند.

2. تداخلات دارویی: دکسترومتورفان می‌تواند با برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی (SSRIs، MAOIs) و داروهای آرام‌بخش تداخل داشته باشد. مصرف هم‌زمان این داروها می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی مانند سندروم سروتونین (Serotonin Syndrome) شود.

3. حاملگی و شیردهی: مصرف دکسترومتورفان در دوران بارداری باید فقط با مشورت پزشک صورت گیرد. در دوران شیردهی نیز باید احتیاط شود، زیرا دارو ممکن است به شیر مادر منتقل شده و برای نوزاد مضر باشد.

4. مشکلات تنفسی و قلبی: افرادی که سابقه مشکلات تنفسی مانند آسم یا مشکلات قلبی دارند، باید قبل از مصرف دکسترومتورفان با پزشک خود مشورت کنند. مصرف این دارو ممکن است باعث مشکلات تنفسی یا افزایش فشار خون شود.

5. استفاده در کودکان: مصرف این دارو در کودکان زیر ۲ سال توصیه نمی‌شود، و برای کودکان بالاتر از این سن نیز باید تنها تحت نظارت پزشک باشد.

6. مصرف در افراد مسن: افراد مسن ممکن است به دکسترومتورفان حساس‌تر باشند و بیشتر در معرض عوارض جانبی از جمله خواب‌آلودگی و گیجی قرار بگیرند.

7. اعتیاد و سوء مصرف: دکسترومتورفان در دوزهای بالا ممکن است باعث ایجاد حالت‌های روانی و اعتیاد شود. بنابراین، باید مصرف دارو طبق دستور پزشک انجام شود و از مصرف بیش از حد آن خودداری گردد.

تداخلات دارویی شربت دکسترومتورفان 

شربت دکسترومتورفان ممکن است با برخی داروها تداخلات دارویی ایجاد کند. این تداخلات می‌توانند اثرات دارو را تغییر داده یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهند. مهم‌ترین تداخلات دارویی با دکسترومتورفان عبارتند از:

1. داروهای ضدافسردگی (SSRIs, SNRIs, MAOIs):

   • SSRIs (مانند فلوکستین، سرترالین) و SNRIs (مانند دولوکستین) می‌توانند با دکسترومتورفان تداخل داشته باشند و خطر ابتلا به سندرم سروتونین (Serotonin Syndrome) را افزایش دهند. این وضعیت می‌تواند شامل علائمی چون اضطراب، لرزش، تب، فشار خون بالا، تعریق و گیجی باشد.

   • مصرف همزمان دکسترومتورفان و MAOIs (مانند فنیلزین) ممکن است موجب واکنش‌های جدی از جمله افزایش فشار خون و دمای بدن شود.

2. داروهای آرام‌بخش (بنزودیازپین‌ها، داروهای خواب‌آور):

   • مصرف دکسترومتورفان همراه با داروهای آرام‌بخش مانند بنزودیازپین‌ها (مانند دیازپام یا آلپرازولام) می‌تواند منجر به خواب‌آلودگی شدید، گیجی، و مشکلات تنفسی شود.

3. داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای (TCA):

   • داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای (مانند آمیتریپتیلین) می‌توانند با دکسترومتورفان تداخل کنند و خطر مسمومیت دارویی و اختلالات قلبی را افزایش دهند.

4. الکل:

   • مصرف همزمان دکسترومتورفان با الکل می‌تواند باعث افزایش اثرات آرام‌بخش و خواب‌آلودگی شود و در برخی موارد مشکلات تنفسی و کاهش هوشیاری ایجاد کند.

5. داروهای ضد فشار خون:

   • مصرف دکسترومتورفان با داروهای ضد فشار خون ممکن است اثرات آن‌ها را کاهش دهد و در نتیجه فشار خون را افزایش دهد.

6. داروهای دیگر با اثرات بر سیستم عصبی مرکزی:

   • داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند (مانند داروهای ضد تشنج یا داروهای مسکن اوپیوئیدی) می‌توانند اثرات دکسترومتورفان را تشدید کنند و منجر به خطرات جدی از جمله تنفس ضعیف یا کاهش هوشیاری شوند.

به طور کلی، قبل از مصرف دکسترومتورفان همراه با سایر داروها، مهم است که با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا از تداخلات دارویی خطرناک جلوگیری شود.

جدول تداخلات دارویی شربت دکسترومتورفان آورده شده است

این جدول نشان‌دهنده برخی از مهم‌ترین تداخلات دارویی با دکسترومتورفان است که مصرف همزمان آن‌ها ممکن است خطرناک باشد.

نتیجه‌گیری

دکسترومتورفان یک داروی مؤثر برای کنترل سرفه است، اما باید با دقت مصرف شود و از تداخلات دارویی اجتناب گردد. توصیه می‌شود که همیشه قبل از مصرف این دارو با پزشک یا داروساز مشورت کنید، به ویژه اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید یا مشکلات سلامتی خاصی دارید.