همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: سازگاری کشاورزی با تغییر اقلیم و روی آوردن به کشت‌های جایگزین در شرایط کنونی بسیار ضروری است. در برخی کشورها، سازگاری به موقع با شرایط جدید، باعث شده که تغییر اقلیم به یک مزیت نسبی تبدیل شود. کشور پرو از ۱۵ سال پیش پیام تغییر اقلیم را شنیده و شروع به تغییر کرد.این کشور از کشت چند صد هکتار بلوبری در سال ۲۰۱۲، به بزرگ‌ترین صادرکننده بلوبری تازه در جهان در پنج سال گذشته تبدیل شده است.
- در مزرعه‌ای بزرگ و چندملیتی در لا لیبرتاد، پرو، کارگران مشغول برداشت بلوبری هستند. این منطقه که در سواحل شمال غربی پرو قرار دارد، زمانی غیرقابل‌استفاده برای پرورش بلوبری به شمار می‌رفت. اما اکنون به مرکز صنعت سودآور بلوبری این منطقه تبدیل شده است. تا بیش از یک دهه پیش این منطقه برای پرورش این میوه غیرقابل تصور بود. اکنون این منطقه خشک، پرو را در صدر بازار جهانی بلوبری قرار داده است.
- آلوارو اسپینوزا، مهندس کشاورزی و از اولین کسانی که حدود پانزده سال پیش در پرو کشت بلوبری را آزمایش کرد: مردم مرا دیوانه می‌خواندند. اما از آن زمان رشد صنعت بلوبری در پرو همانند رشد بیت‌کوین بوده است.
روش‌های سازگاری با تغییر اقلیم در ایران
سازگاری با تغییر اقلیم و انتخاب کشت‌های جایگزین نیازمند برنامه‌ریزی جامع، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و آموزش کشاورزان است. ایران با توجه به تنوع اقلیمی خود می‌تواند از این بحران به‌عنوان فرصتی برای تحول در کشاورزی استفاده کند و به سمت کشاورزی پایدار حرکت کند.
کشت گیاهان مقاوم به خشکی و شوری
در ایران با توجه به کمبود منابع آبی و افزایش شوری خاک در بسیاری از مناطق، کشت گیاهان مقاوم به شوری ، تنش آبی و کم‌آب‌بر می‌تواند به یک سیاست تبدیل شود.
گیاهان مقاوم به کم آبی: زعفران، ارزن، کینوا، و لوبیا چشم‌بلبلی.
گیاهان مقاوم به شوری: خارشتر، بومادران، چای ترش، کنجد، مریم گلی، مرزنجوش، آویشن
گیاهان جایگزین با مصرف آب کمتر:
استفاده از ارقام گیاهی جدید و اصلاح‌شده
علم اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی می‌تواند در ایجاد ارقام جدیدی از گیاهان با مقاومت بیشتر به گرما، خشکی و شوری مؤثر باشد. ارقام اصلاح‌شده‌ای از گندم و جو که به شرایط ایران سازگارتر هستند، نمونه‌ای از این تلاش‌ها هستند.
توسعه کشاورزی گلخانه‌ای
کشاورزی گلخانه‌ای مصرف آب را کاهش می‌دهد و امکان تولید پایدار محصولات مانند گوجه‌فرنگی، خیار و فلفل را فراهم می‌کند. این روش، خصوصاً در مناطق گرم و خشک ایران مانند یزد و کرمان، موفق بوده است.
مدیریت بهینه آب و خاک
روش‌های نوین آبیاری: استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، تجمیعی و تحت فشار برای کاهش هدررفت آب.
حفظ رطوبت خاک: با استفاده از مالچ‌پوش‌ها و روش‌های کم‌خاک‌ورزی
توسعه کشت گیاهان دارویی
ایران با تنوع اقلیمی و گیاهی خود، پتانسیل بالایی برای توسعه کشت گیاهان دارویی دارد. گیاهانی مانند آویشن، گل‌گاوزبان، نعناع، و زیره در بسیاری از مناطق کشور قابل کشت هستند و مصرف آب کمتری هم دارند.
توسعه فرهنگ کشاورزی پایدار
آموزش کشاورزان درباره اثرات تغییر اقلیم، روش‌های کشاورزی پایدار، و اهمیت کشت جایگزین یکی از ارکان اساسی در سازگاری با این پدیده است. بخش عمده سازگاری با تغییرات اقلیمی به همراهی کشاورزان با سیاست‌های تغییر الگوی کشت مربوط می‌شود.
همکاری‌های بین‌المللی و استفاده از تجربیات جهانی
استفاده از تجربیات کشورهایی مانند پرو (در زمینه کشت بلوبری)، هند (در کشت ارزن و سورگوم) و استرالیا (در مدیریت آب و خاک) می‌تواند راهگشا باشد.
