فین‌تک، با ورود استارت‌آپ‌های دیجیتال‌محور، رقابتی شدید برای بانک‌های سنتی ایجاد کرده است. این شرکت‌ها به‌دلیل هزینه‌های کمتر و فرآیندهای سریع‌تر، توانسته‌اند مشتریان بانک‌ها را به سوی خود جذب کنند. برای مثال، خدمات پرداخت موبایلی مانند ونمو و پی‌پال فرآیند انتقال پول را برای افراد ساده و سریع کرده‌اند. همچنین پلتفرم‌های وام‌دهی همتا به همتا مانند لندینگ کلاب راه‌های جایگزینی برای وام‌گیری ارائه می‌دهند که مشتریان را از فرآیندهای پیچیده بانک‌های سنتی بی‌نیاز می‌کند.
یکی از نقاط قوت اصلی فین‌تک، بهبود چشمگیر تجربه مشتری است. در‌حالی‌که بانک‌های سنتی به دلیل سیستم‌های قدیمی و فرآیندهای کاغذبازی، با نارضایتی مشتریان مواجه‌اند، شرکت‌های فین‌تک خدمات سریع و خودکاری ارائه می‌دهند که تجربه کاربری بهتری به همراه دارد. اپلیکیشن‌های بانکداری دیجیتال اکنون این امکان را فراهم کرده‌اند که مشتریان بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک، تمامی خدمات مالی، از جمله انتقال وجه و درخواست وام، را انجام دهند. همچنین، استفاده از چت‌بات‌های هوشمند برای پشتیبانی مشتریان و ارسال اعلان‌های لحظه‌ای، رضایت و تعامل بیشتری را برای کاربران به همراه داشته است.
مدل‌های تجاری فین‌تک که بیشتر به صورت آنلاین فعالیت می‌کنند، به دلیل حذف شعب فیزیکی و هزینه‌های مرتبط با آن، کارآیی مالی بیشتری دارند. در نتیجه، فین‌تک خدمات خود را با کارمزدهای کمتری ارائه می‌دهد. این در حالی است که بانک‌های سنتی، به دلیل هزینه‌های بالای عملیاتی و استفاده از سیستم‌های قدیمی، مجبور به دریافت کارمزدهای بالاتری هستند. برای مثال، انتقال بین‌المللی پول از طریق پلتفرم‌های فین‌تک با هزینه کمتر و سرعت بیشتری نسبت به بانک‌های سنتی انجام می‌شود.
یکی دیگر از مزایای مهم فین‌تک، افزایش شمول مالی در سطح جهانی است. بانک‌های سنتی به دلیل محدودیت‌های زیرساختی و هزینه‌های بالا، نمی‌توانند به تمام اقشار جامعه خدمات ارائه کنند. اما فین‌تک با بهره‌گیری از فناوری‌هایی همچون تلفن‌های همراه و اینترنت، خدمات مالی را برای افراد محروم و فاقد حساب‌های بانکی نیز امکان‌پذیر کرده است. به عنوان مثال، سرویس ام‌پزا در کنیا به افراد امکان می‌دهد بدون نیاز به حساب بانکی، از طریق موبایل تراکنش‌های مالی خود را انجام دهند.
ظهور بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال یکی از تحولات مهم ناشی از فین‌تک است. فناوری بلاک‌چین که به عنوان دفتر کل دیجیتال و غیرمتمرکز شناخته می‌شود، می‌تواند ثبت و تایید تراکنش‌های مالی را متحول کند. ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم نیز به عنوان جایگزینی برای ارزهای سنتی، توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده‌اند.
بانک‌های سنتی اکنون مجبورند در مقابل این فناوری‌های نوظهور واکنش نشان دهند. برخی بانک‌ها در حال بررسی استفاده از بلاک‌چین برای پردازش پرداخت‌های بین‌المللی هستند تا هزینه‌ها و زمان تراکنش‌ها را کاهش دهند. همچنین، بانک‌ها در حال ارائه خدمات مرتبط با ارزهای دیجیتال، مانند پلتفرم‌های معاملاتی و نگهداری دارایی‌های دیجیتال، برای پاسخگویی به نیازهای جدید مشتریان هستند.
به‌رغم فرصت‌هایی که فین‌تک به همراه دارد، بانک‌های سنتی با چالش‌های متعددی مواجه‌اند. یکی از چالش‌های مهم، نیاز به ارتقای سیستم‌های قدیمی و پرهزینه است که فرآیند تحول دیجیتال را برای بانک‌ها دشوار می‌کند. از سوی دیگر، فین‌تک‌ها اغلب در محیط‌های کمترنظارت‌شده فعالیت می‌کنند، در‌حالی‌که بانک‌ها باید الزامات نظارتی و امنیتی پیچیده‌تری را رعایت کنند. همچنین، بانک‌ها باید به انتظارات روزافزون مشتریان برای ارائه خدمات دیجیتال پاسخ دهند و سرمایه‌گذاری‌های کلانی در فناوری‌های جدید انجام دهند.
به جای رقابت مستقیم، بسیاری از بانک‌های سنتی به سمت همکاری با شرکت‌های فین‌تک حرکت کرده‌اند. این همکاری‌ها به بانک‌ها اجازه می‌دهد از نوآوری‌های فین‌تک برای بهبود خدمات و جذب مشتریان جدید بهره ببرند. برای مثال، برخی بانک‌ها از فناوری‌های فین‌تک مانند هوش مصنوعی برای مدیریت ریسک و شناسایی تقلب استفاده می‌کنند.
همچنین، بانک‌ها با ادغام فناوری‌های نوآورانه مانند کیف‌پول‌های دیجیتال و اپلیکیشن‌های پرداخت موبایلی در خدمات خود، توانسته‌اند رقابت‌پذیری خود را در بازار حفظ کنند.
فین‌تک تاثیری عمیق و غیرقابل انکار بر بانکداری سنتی داشته است. این فناوری با ارائه خدمات سریع، ارزان و نوآورانه، مدل‌های بانکداری سنتی را به چالش کشیده و انتظارات مشتریان را تغییر داده است. بانک‌ها برای بقا در این فضای رقابتی باید تحول دیجیتال را پذیرفته و از فرصت‌های همکاری با فین‌تک‌ها استفاده کنند.
آینده بانکداری به تعامل بین فین‌تک و بانک‌های سنتی بستگی دارد. در این مسیر، نوآوری، امنیت داده‌ها و رعایت مقررات کلیدی‌ترین عوامل خواهند بود. آنچه مسلم است، صنعت بانکداری در سال‌های آینده شاهد تحولات گسترده‌تری خواهد بود و فین‌تک همچنان به عنوان یک نیروی محرک در این تحول نقش‌آفرینی خواهد کرد.
