خبر آنلاین نوشت: ایران با یک درصد وسعت جهان به تنهایی ۷.۷ درصد فرسایش خاک جهان را به خود اختصاص داده و خسارت سالانه از محل فرسایش خاک بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
یارقلی بیان کرد: فرسایش خاک یک تغییر فیزیکی و فرآیند تدریجی جابهجایی و انتقال لایه بالایی خاک (خاک سطحی) توسط عوامل مختلف به ویژه آب، باد و حرکت تودهای است که در درازمدت باعث از بین رفتن آن میشود. از دست دادن خاک میتواند اثرات منفی قابل توجهی بر کمیت و کیفیت خدمات اکوسیستم خاک داشته باشد که پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جدی در پی دارد. نیمی از خاک سطحی کره زمین در ۱۵۰ سال گذشته از بین رفته است.
یارقلی با اشاره به اینکه در اقلیم ایران ۷۰۰ تا هزار سال طول میکشد تا یک سانتیمتر خاک تشکیل شود، بیان کرد: مهمترین عوامل فرسایش خاک در ایران شامل پاکتراشی و نابودی سطح وسیعی از جنگلها است، به طوری که یک سوم مساحت جنگلهای کشور در نیم قرن اخیر از بین رفته است. تغییر کابری اراضی در عرصههای مرتعی و جنگلی به کشاورزی و مسکونی نیز سبب نابودی گونههای مختلف گیاهی شده و بعنوان یکی از عوامل اصلی تشدید فرسایش خاک کشور محسوب میشود.
او ادامه داد: همچنین درمورد عوامل فرسایش خاک باید به چرای بیرویه و بیش از ظرفیت مراتع، کشاورزی غیراصولی و به ویژه شخم زدن اراضی شیبدار در جهت شیب زمین، تغییر اقلیم و کاهش نزولات جوی، گسترش شهرنشینی و فعالیتهای عمرانی غیر اصولی و عدم رعایت حقآبه محیطزیستی اکوسیستمهای آبی و خشکی اشاره کرد.
او با اشاره به اینکه سالانه حدود ۲ میلیارد تن خاک از سطح اراضی کشاورزی و طبیعی جابهجا میشود که نشان دهنده عمق بحران فرسایش خاک است، گفت: کشورهای مختلفی در خصوص مدیریت خاک و کنترل فرسایش، برنامهها و تجارب موفقی داشتهاند. در این خصوص ترکیه نیز مانند بسیاری از کشورهای جهان چالشها و مسائل مشابهی تجربه کرده است. سیاست تضمین حفاظت استفاده مؤثر و مدیریت اراضی کشاورزی به عنوان یکی از محورهای کلیدی در برنامه توسعه کشاورزی این کشور لحاظ شده است.
او اضافه کرد: با توجه به مشترکات فرهنگی و سهولت ارتباط و انتقال دانش و تجارب حاصل، لازم است که مدیران و تصمیمگیران در ایران به مواردی مثل نقشهبرداری و طبقهبندی اراضی با کاربریهای مختلف؛ تولید داده و تشکیل بانک اطلاعاتی جامع خاک کشور؛ تقویت برنامهریزی و مدیریت پایدار خاک با تمرکز بر انجام بررسیهای تفصیلی خاک؛ ایجاد سیستم بانکداری زمین به ویژه در جهت به کارگیری اراضی بلااستفاده برای تولیدات کشاورزی؛ تدوین دستورالعمل بهرهبرداری و حفاظت از خاک و اراضی کشاورزی منطبق بر ظرفیت زیستی و تغییرات آب و هوایی هر منطقه و... توجه کنند.