به گزارش سرویس سیاسی تابناک، احزاب ایفاکننده نقش واسط میان حاکمیت و مردم به حساب می‌آیند که بازتاب دهنده‌ی نظرات جامعه نسبت به تصمیمات حاکمیتی و بستری برای مشارکت مردم در امورات سیاسی هستند.
اهمیت ذاتی احزاب و وضع کنونی سپهر سیاسی کشور که در آن سلبریتیسم اثر پررنگ‌تری یافته و حتی احزاب به واسطه اتصال و ارتباط با سلبریتی‌ها مورد توجه و اقبال واقع می‌شوند، منجر شد تا در سلسله مطلبی به بررسی سرگذشت احزاب فعال ایران پس از انقلاب و احوالات فعلی هر یک از آنها بپردازیم؛ در ادامه و بعنوان اولین مورد، حزب موتلفه مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به نکاتی مهم پیرامون فعالیت‌های این حزب اشاره خواهیم کرد.
حزب موتلفه یکی از قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین احزاب ایران به شمار می‌آید؛ داستان شکل‌گیری این حزب به پیش از انقلاب و دستور شخص امام خمینی باز می‌گردد که به سه گروه فعال سیاسی که خاستگاه آنها مسجد و هیئت بود پیشنهاد دادند به واسطه مسیر و مواضع یکسان با یکدیگر همکاری داشته باشند و به همین دلیل موتلفه نام گرفتند. پس از انقلاب نیز این حزب که در طیف اصولگرایان محسوب می‌شد جایگاه مهم و نفوذ بالایی داشت.
حزب موتلفه اسلامی به صورت غیررسمی در سال ۱۳۴۲ با هدف براندازی نظام پهلوی فعالیت خود را آغاز کرد، یکی از اقدامات مهم این گروه، ترور نخست‌وزیر وقت، حسنعلی منصور در سال ۱۳۴۳ بود که محمد بخارایی به نمایندگی از این گروه آن را انجام داد. این حادثه باعث شد تا بسیاری از اعضای موتلفه دستگیر و زندانی شوند.
پس از انقلاب:
بازسازی و فعالیت مجدد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، حزب موتلفه اسلامی به صورت رسمی فعالیت خود را از سر گرفت و به عنوان جناح راست حزب جمهوری اسلامی نقش خود را تعریف کرد.
چهره های شاخص موتلفه چه کسانی هستند؟
حبیب‌الله عسگراولادی، اسدالله لاجوردی؛محمدنبی حبیبی؛ یحیی آل اسحاق؛ مصطفی میرسلیم: سید محمد حسینی: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت احمدی‌نژاد ، اسدالله بادامچیان: یکی از اعضای شاخص حزب که مدت‌ها در شورای مرکزی حزب فعالیت داشته و اکنون دبیرکل این حزب است.
آخرین تحولات حزبی موتلفه اسلامی
سیزدهمین و آخرین مجمع عمومی حزب موتلفه اسلامی آذر ماه ۱۴۰۰، با شعار «تحقق گام دوم انقلاب اسلامی در تحزب، جامعه و دولت اسلامی» برگزار شد که طی آن اعضای مجمع عمومی، شورای مرکزی جدید را به مدت سه سال انتخاب کردند. دبیرکل فعلی این حزب اسدالله بادامچیان کهنه مبارز انقلابی ۸۳ ساله از چهره‌های قدیمی موتلفه است که سابقه نمایندگی مجلس را هم دارد.
یکی از حواشی اخیر پیرامون این چهره اظهارات او نسبت به موضوع رفع حصر بود که با واکنش‌های مختلفی مواجه شد، وی با اشاره به صحبت‌های رئیس جمهور در نخستین نشست خبری خود پیرامون رفع حصر، گفته بود: «الان اینها حصر نیستند. اینها را می‌روند می‌بینند، همه کار می‌کنند. یک دلیل حصر این است که این احتمال داده می‌شد دیگران اینها را به قتل برسانند و به پای جمهوری اسلامی بگذارند».
• مواضع نسبت به دولت چهاردهم
ماه گذشته، در ۲۱ آبان ۱۴۰۳، جمعی از اعضای شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی جلسه‌ای با رئیس‌جمهور داشتند. پیش‌تر در راستای سیاست‌های حزب موتلفه اسلامی، بادامچیان با ارسال نامه‌ای به پزشکیان به او گفته بود: «در راستای ابلاغ حضرتعالی در تدوین بودجه ۱۴۰۴ نظریه کارشناسی حزب موتلفه اسلامی درباره بودجه که دیدگاه‌های اساسی را تدوین کرده‌اند تقدیم می‌دارم چنانچه منظور نظر قرار گیرد در تدوین و تنظیم بودجه در نیم‌سال دوم سال ۱۴۰۳ و در بودجه ۱۴۰۴، آمادگی حزب برای همفکری و همکاری را اعلام می‌دارم». به نظر می‌رسد در این جلسه پیرامون مسائل بودجه‌ای (که اصلاح آن یکی از مهم‌ترین موارد از نظر موتلفه است) هم بحث و گفت‌و‌گو صورت گرفته است. به طور کلی آنچه از موضع‌گیری‌های این حزب بر می‌آید همراهی استراتژیک با دولت با وجود برخی داشتن برخی انتقادهاست و سیاست همراهی را وظیفه‌ای برآمده از قانونی می‌دانند.
• موتلفه و انتخابات‌های ریاست جمهوری
در انتخابات سال ۷۶ موتلفه از ناطق نوری حمایت کرد و در انتخابات ۸۰ از حسن غفورفرد که از اعضای وقت شورای مرکزی حزب بود. فرد مورد حمایت موتلفه در انتخابات ۸۴ لاریجانی بود و در انتخابات ۸۸ حامی احمدی‌نژاد بودند؛ موتلفه اغتشاشات پیش آمده پس از این انتخابات را از همان ابتدا محکوم کرد و بعدتر نیز آن را فتنه‌ای برای براندازی نظام خواند که ریشه در دشمنی با اصل اسلام داشت.
بعد‌ها یکی از اعضای شورای مرکزی حزب، از جزئیات دیدار سران موتلفه با هاشمی رفسنجانی در خرداد ۸۹ که پیرامون اصلاح رویکرد وی و مطالبه حمایت پررنگ از رهبری تشکیل شده بود، پرده‌برداری کرد. در انتخابات ۹۲ نامزد اصلح از نظر موتلفه ولایتی بود که بر اساس تجربیات و برنامه‌های وی او را حلاّل مشکلات کشور می‌دانستند. انتخابات ۹۶ برای موتلفه با شایعات و حواشی‌ای همراه بود؛ کاندید نهایی موتلفه برای انتخابات میرسلیم بود، اما در لحظات پایانی تبلیغات انتخابات با توجه به اجماع صورت گرفته میان اصولگرایان، از رئیسی حمایت کردند که منجر به گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر اختلاف درونی در شورای مرکزی شد، اما در بیانیه‌ای که موتلفه پس از انتخابات منتشر کرد نام میرسلیم نیز در سایر امضا‌ها بود و به نوعی به این شایعات پایان داده شده چنانکه هنوز هم میرسلیم عضو و رئیس شورای مرکزی این حزب است. انتخابات ۱۴۰۰ شرایط چندان خاص و پیچیده‌ای نداشت و گزینه موتلفه هم مانند سایر احزاب اصولگرا ابراهیم رئیسی بود. در انتخابات ۱۴۰۳ موتلفه ابتدا با پورابراهیمی عضو شورای مرکزی این حزب وارد عرصه شد که صلاحیت وی احراز نشد؛ ابتدا با صدور بیانیه‌ای نظر شورای نگهبان را فصل الخطاب دانسته و در بیانیه‌ی دیگری از قالیباف حمایت کردند.
• بیانیه‌های مهم سال‌های اخیر حزب موتلفه
۱. پس از شهادت یحی سنوار: «علمای اسلام از شیعه و سنی و سایر فرق اسلامی، فتوای جهاد همگانی علیه صهیونیست‌ها در هر جای جهان باشند را صادر کنند و یاری و نیز هر نوع امدادرسانی به مبارزان مقاومت و ملت قهرمان فلسطین و لبنان را وظیفه شرعی هر مسلمان بدانند.»
۲. پس از عملیات وعده صادق ۲: «حزب مؤتلفه اسلامی در همه ابعاد همراه و پشتیبان رزمندگان اسلام و عملیات قهرمانانه آنها بوده و خواهد بود. از ملت ایران می‌خواهد در صحنه حضور داشته باشند تا دشمنان خدا و اسلام و مسلمین عظمت حضور را آشکارا ببینند و وحشت آنها افزایش یابد و کمک‌های خود را در جنبه‌های مالی، تبلیغاتی و تحلیلی در هر توانی به رزمندگان اسلام تقدیم کنند.»
۳. پس شهادت سید حسن نصرالله: «سیدحسن فرزند مقاومت بود و نصرالله با حزب الله خواهد ماند و با رفتن امثال او و حاج قاسم و ابومهدی و فرماندهان و بزرگان دیگر، شجره طیبه مقاومت بالنده‌تر و قدرتمندتر خواهد شد و پرچم او بر زمین نخواهد ماند.»
۴. پس از شهادت اسماعیل هنیه: «حزب موتلفه اسلامی این حمله زبونانه و نفرت‌انگیز را که در مغایرت آشکار با مقررات بین‌المللی است به شدت محکوم می‌نماید و مطمئن است که رهروان راه شهید هنیه، پاسخ مناسبی را به این جنایتکاران خواهند داد.»
۵. بیانیه کارگروه ورزش حزب موتلفه اسلامی در المپیک ۲۰۲۴: «از وزارت ورزش و جوانان خصوصا کمیته ملی المپیک درخواست می‌کنیم ضمن تلاش مجدد برای محکومیت حضور ورزشکاران صهیونیستی در المپیک فرانسه، نسبت به ارسال اعتراض کار گروه ورزش حزب موتلفه اسلامی به مسئولین داخلی و بین المللی اقدامات شایسته‌ای را مبذول کنند.»
۶. انتخابات مجلس ۱۴۰۲: «حزب موتلفه در تهران با شورای وحدت که متشکل از احزاب اسلامی و مورد حمایت روحانیت محترم و صاحبنظران دانشگاهی، تحصیلکرده، متخصص و تجربه آموخته است همراهی کرد و فهرست ۳۰ نفره خود را مشخص و به تصویب شورای مرکزی حزب رساند.»
۷. حوادث ۱۴۰۱: «این فتنه که از دوسال قبل با طرح‌های شکست خورده تابستان داغ، آبان قرمز در ۱۴۰۰، شهید کردن دو طلبه در حرم مطهر ثامن الحجج (ع) و حمله به افراد و طلاب بیگناه و مردم متدین در امتداد فتنه‌های ۷۸، ۸۸، ۹۶ و ۹۸ بود با حضور گسترده مردمی به بن بست رسید و شکست خورد. راهپیمایی‌های سراسری امت رسول الله هم پاسخ ملت بزرگ ایران به این فتنه رسوا بود.»
۸. بیانیه درخصوص INSTEX و بیانیه جمع بندی اتحادیه اروپا: «در ۱۱ بهمن۹۷ سه کشور اروپایی کانال ویژه مالی را برای تسهیل تجارت میان عاملان اقتصادی اروپا و ایران مطرح کرده‌اند که نه تنها تسهیل نیست بلکه ابزار سلطه سه دولت بر مبادلات ارز حاصله از فروش نفت ایران و محدود کردن ایران در خرید‌های خویش از شرکت‌های اروپایی می‌باشد که مغایر با حقوق دولت‌ها و ملت هاست و یادآور دوران استعمارگری این دولت‌ها در قرن نوزدهم است و تضاد کامل با استقلال همه‌جانبه و آزادی عمل ایران دارد.»
• مواضع و سیاست‌های کلی موتلفه در حال حاضر
موتلفه در بیانیه پایانی آخرین مجمع خود، مبارزه جدی با فساد، لیبرالیسم و سکولاریزم و تحقق پیشرفت و عدالت همه جانبه را از مهم‌ترین وظایف حال حاضر دانسته بود. آنها از مخالفین مذاکره با آمریکا و گره زدن حل مسائل و مشکلات داخلی به برجام، محسوب می‌شوند و معتقدند این آمریکاست که به مذاکره با ایران نیازمند است و سیاست خارجی دولت سابق مورد تأیید آنهاست چرا که آن را برآمده از عزت و اقتدار برای صیانت از حقوق ملت می‌دانند. در پربحث‌ترین مسائل روز یعنی فیلترینگ و حجاب نیز اگر نظرات شخصی دبیرکل را برآمده از نظرات کلی این حزب بدانیم چنین برداشت می‌شود که نسبت به فیلترینگ سیاست روشن و مشخصی اتخاذ نکرده‌اند و در رابطه با حجاب هم بیشتر به کار ایجابی پسینی قائل هستند.
چرا حزب موتلفه اسلامی دچار افول شده است؟
حزب موتلفه اسلامی در سال‌های اخیر با کاهش نفوذ و قدرت مواجه شده است. چندین عامل می‌توانند به این موضوع مرتبط باشند:
تغییر نسل‌ها: با گذشت زمان، نسل جدیدی از سیاستمداران و فعالان سیاسی وارد عرصه شده‌اند که ممکن است با سیاست‌ها و رویکرد‌های سنتی حزب موتلفه ارتباط کمتری داشته باشند. این نسل جدید ممکن است به احزاب و گروه‌های جدیدتر و مدرن‌تر گرایش پیدا کند. عدم حضور جوانان در سطوح مدیریتی و کلان حزب موتلفه به این حزب اسیب های جدی زده است.
رقابت داخلی در جناح اصولگرا: در سال‌های اخیر، احزاب و گروه‌های جدید اصولگرا مانند جبهه پایداری یا شورای وحدت نیرو‌های انقلاب اسلامی شکل گرفته‌اند که با ایده‌های جدید و رویکرد‌های متفاوت به دنبال کسب قدرت هستند. این رقابت‌ها باعث شده تا حزب موتلفه بخشی از نفوذ خود را از دست بدهد.
عدم موفقیت در انتخابات: حزب موتلفه در چندین انتخابات اخیر نتوانسته موفقیت چشمگیری کسب کند. مثلاً، در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری، افراد معرفی شده از سوی موتلفه همواره نتوانسته‌اند به پیروزی‌های قابل توجهی دست یابند، که این امر به نوبه خود به کاهش اعتبار و نفوذ حزب کمک کرده است.
انتقادات به عملکرد و سیاست‌ها: انتقاداتی به عملکرد اقتصادی و سیاسی حزب وجود داشته که باعث شده بازاریان و تجار، که سنتاً از حامیان اصلی موتلفه بوده‌اند، به سمت گروه‌های دیگر یا حمایت از فردی خارج از حزب بروند. این انتقادات شامل مسائلی مانند مدیریت اقتصادی، موضع‌گیری‌های سیاسی و عدم توانایی در پاسخگویی به نیاز‌های جامعه مدرن است.حزب موتلفه دیگر نماینده "بازار" در سیاست ایران نیست.
شما درباره موتلفه اسلامی چه فکر می کنید؟
