ژاله علو؛ سیمای مادرانه صدای مهربانانه

مشرق نیوز سه شنبه 04 دی 1403 - 17:25
در دهه ۴۰ دوران طلایی‌ دوبله، علو جای ستاره‌هایی چون سوفیا لورن، سوزان هیوارد، مورین اوهارا، جینا لولو بریجیدا، دوریس دی، کتی جرالدو، اوا گاردنر و ...گویندگی کرد.

به گزارش مشرق، ژاله علو، هنرمند باسابقه تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون درسن ۹۷سالگی درگذشت. این هنرمند روز گذشته در یکی از بیمارستان‌های تهران از دنیا رفت.

ژاله علو در سال۱۳۲۷ با فیلم آغازگر «توفان زندگی» فعالیت بازیگری‌اش در سینمای ایران را آغاز کرد و آخرین‌بار هم سال۱۳۹۸ در فیلم «فصل ماهی سفید» جلوی دوربین رفت.

علو در طول سال‌های فعالیت خود در مجموعه‌های تلویزیونی گوناگونی به ایفای نقش پرداخت و بازی در مجموعه «روزی روزگاری» و فیلم سینمایی «مهمان مامان» در ذهن تماشاگران ماندگار است.گویندگی و صداپیشگی ازجمله دیگر فعالیت‌های هنری این هنرمند بود.

ژاله علو؛ سیمای مادرانه صدای مهربانانه

سکانس اول سلام سینما

سینمای ایران پس از تلاش‌های آغازگرانی چون سپنتا و آوانسیان، به‌دلیل شکست‌های پی‌درپی، ۱۱سال به سکوت فرو رفته بود. سال۱۳۲۷ دکتر اسماعیل کوشان با تأسیس میترافیلم، دوره دوم تولید فیلم در ایران را آغاز کرد.

«توفان زندگی» به کارگردانی علی دریابیگی، نخستین محصول میترا فیلم بود که ژاله علو ۲۱ساله هم در کنار هنرپیشه‌هایی چون مهراقدس خواجه‌نوری، آنیا آوشید،زینت مؤدب، فرهاد معتمدی، رقیه چهره‌آزاد و حسین امیرفضلی ازجمله بازیگرانش بود. علو همان سال در فیلم «زندانی امیر» (۱۳۲۷) نیز حاضر شد.

میترافیلم تعطیل و به جایش پارس‌فیلم تاسیس شده بود و اسماعیل کوشان فیلم پشت فیلم تولید می‌کرد و ژاله علو هم بازیگر زن ثابت این فیلم‌ها بود؛ «واریته‌بهاری»(۱۳۲۸)، «افسونگر»(۱۳۳۱) و «آغا محمد خان قاجار»(۱۳۳۳) که این آخری توسط نصرت‌الله محتشم کارگردانی شد که بعدها با ژاله علو ازدواج کرد.

در دهه ۳۰شمسی، علو پای ثابت فیلم‌های تاریخی پارس فیلم بود و خیلی زود به هنرپیشه نقش اول فیلم‌ها تبدیل شد. «ماجرای زندگی»(۱۳۳۳)، «عروس دجله»(۱۳۳۳)، «یعقوب لیث صفاری»(۱۳۳۶)، «طلسم شکسته»(۱۳۳۷) و «بی‌ستاره‌ها»(۱۳۳۸) محصول دوران پرکاری علو در سینمای فارسی بودند.

سکانس دوم روزهای رادیو

رادیو در سال‌های جوانی ژاله علو، مهم‌ترین رسانه جمعی مردم بود. علو از ۷سالگی با شروع مدرسه با اشعار حافظ، سعدی و شاهنامه آشنا شد.

او از دانشسرای مقدماتی مستقیما وارد رادیو شد و اعلام برنامه می‌کرد.

علو با «داستان شب» به پای ثابت نمایش رادیویی تبدیل شد. او از سال۱۳۲۷ به‌طور جدی‌تری کار خود را در رادیو ادامه داد. گویندگی و صداپیشگی در نمایش‌های رادیویی، یکی از مهم‌ترین دل‌مشغولی‌های این هنرمند بود. او در سال‌هایی که چهره محبوب و پرکار سینمای فارسی بود هم حضورش را در رادیو حفظ کرد و در نهایت یک سال پس از پیروزی انقلاب از رادیو بازنشسته شد.

ژاله علو؛ سیمای مادرانه صدای مهربانانه

سکانس‌سوم بازگشت به سینما

از اوایل دهه۴۰، با تغییر فضای سینما، حضور علو در فیلم‌ها کمرنگ شد و وقتی از اواخر دهه۴۰ با سینما آشتی کرد بیشتر در نقش‌های مادرانه ظاهر شد.

یکی از نقش‌های به یادمانده‌اش از آن سال‌ها در همکاری با علی حاتمی در فیلم «طوقی»(۱۳۴۹) رقم خورد و یک سال بعد با مسعود کیمیایی در فیلم «داش‌آکل»(۱۳۵۰) همکاری کرد. ۲نقش آفرینی در ۲فیلم مهم آن سال‌ها، ژاله علو را در نقش مادر تثبیت کرد.

سکانس‌چهارم روزگار تئاتر


ژاله علو در همان روزهایی که جلوی دوربین سینما می‌رفت و گویندگی رادیو می‌کرد، فعالیت تئاتری هم داشت‌. در دهه ۳۰ او از چهره‌های مهم تئاتر ایران بود و در دهه ۴۰ هم که از سینما فاصله گرفت، در عرصه نمایش فعال بود. در سال‌های پس از کودتای ۲۸مرداد، ژاله علو یکی از چهره‌های مؤثر تئاتر ایران محسوب می‌شد.

از نمایش‌هایش می‌توان به اینها اشاره کرد: «در سایه حرم»، «دزد ناشی»، «سرباز وفادار»، «شعله»، «تلافی»، «توپاز» و «رقص زمین».

سکانس‌پنجم دوبلور ستاره‌ها

دوبله ایران در دهه ۴۰ دوران طلایی‌ای داشت و علو از چهره‌های مهم این عرصه بود. او جای ستاره‌هایی چون سوفیا لورن، سوزان هیوارد، مورین اوهارا، جینا لولو بریجیدا، دوریس دی، کتی جرالدو، اوا گاردنر، جون کرافورد، ریثا هیورث و باربارا استانویک صحبت کرد. صدای گرم و رسای علو با انعطافی که او به ضرورت نقش‌ها به بیانش می‌بخشید، او را به چهره محبوب استودیوهای دوبله تبدیل کرده بود.

ژاله علو؛ سیمای مادرانه صدای مهربانانه

سکانس ششم مدیر دوبلاژ

از دهه ۶۰ وقتی علو از رادیو بازنشسته شد، مدیر دوبلاژی به یکی از دغدغه‌هایش تبدیل شد؛ به‌خصوص در کارهای مربوط به کودکان و کارتون‌های خاطره‌انگیزی که ژاله علو مدیریت دوبله‌شان را عهده‌دار شده بود، از کارتون‌های والت‌دیزنی چون «سفیدبرفی و هفت کوتوله» و «گربه‌های اشرافی» گرفته تا سریال‌های کارتونی چون «سرندیپیتی»، «دهکده حیوانات» و «پت پستچی». اوج فعالیت علو در دهه ۶۰ اما مدیریت دوبلاژ سریال «سال‌های دور از خانه» بود؛ سریالی که با هنر ژاله علو در ایران گل کرد و زمان پخشش خیابان‌ها خلوت می‌شد و همه را پای تلویزیون می‌نشاند.

سکانس هفتم میم مثل مادر

چه در فیلم‌های دهه‌های ۶۰ و ۷۰و چه در سریال‌ها، چهره ژاله علو را با نقش‌های مادرانه به‌خاطر سپردیم. میان نقش‌هایش در فیلم‌ها و سریال‌های پس از انقلاب، با فاصله، نقشش در سریال «روزی روزگاری» در یادها ماند.

نقش خاله لیلا در سریال خاطره‌انگیز امرالله احمدجو، به‌خصوص در مواجهه با خسرو شکیبایی، اوج هنر بازیگری ژاله علو، در سال‌های پس از انقلاب را به نمایش گذاشت.

موفقیت این نقش باعث شد تا علو در سریال بعدی احمدجو، «تفنگ سرپر» نیز نقش مهمی ایفا کند؛ هرچند این سریال چنان که باید دیده نشد. علو در دهه‌های ۷۰و ۸۰ به‌صورت ادواری فیلم و سریال بازی می‌کرد و به صداپیشگی می‌پرداخت.

در فیلم «سلطان»(۱۳۷۵) با تحکم مثال‌زدنی نشانه‌ای از اشرافیت سنتی را متبلور ساخت و از نقش‌های اغلب مهربانانه آن سال‌هایش فاصله گرفت. علو آخرین‌بار در سال ۱۳۹۸ جلوی دوربین سینما رفت و در این سال‌ها گرچه فعالیت چشمگیری نداشت، ولی همیشه با نقش‌های مادرانه و مهربانانه‌اش به‌خاطر آورده می‌شد. او از جمله هنرمندانی بود که به مفهوم تداوم در کار هنری مصداق می‌بخشید و یاد و خاطره‌اش مانا خواهد بود.


تابلوی افتخارات چهره ماندگار هنر ایران

تندیس افتخار برای یک عمر فعالیت سینمایی از سوی خانه سینمای ایران (۱۳۸۲)
تقدیرنامه برای یک عمر فعالیت هنری و تأثیر فرهنگی از انجمن بازیگران سینمای ایران
لوح تقدیر به‌عنوان کارگردان برتر از ششمین جشنواره بین‌المللی برنامه‌های رادیویی
لوح تقدیر و جایزه بهترین کارگردانی برای نمایشنامه رادیویی «یک اتفاق ساده» در جشنواره بین‌المللی برنامه‌های رادیویی (۱۳۸۵)
معرفی به‌عنوان چهره ماندگار (۱۳۸۹)
لوح تقدیر و هدیه کمیسیون ملی یونسکو در ایران به پاس یک عمر فعالیت هنری

منبع خبر "مشرق نیوز" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.