به گزارش خبرنگار همشهری، نشست تخصصی نقد و بررسی کتاب «دستکاری در رسانه‌های اجتماعی» با حضور هادی خانیکی، استاد علوم ارتباطات ، حسین انتظامی، معاون توسعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رضا نوروزپور، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،بشیر معتمدی، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مترجمان کتاب (عباس رضایی ثمرین و رسول صدرآهنگ) در دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
حسین انتظامی: اوباش مجازی در جهت دهی افکار عمومی نقشی نگران کننده یافته‌اند
۶۰ درصد محتوای منتشر شده در توییتر توسط روبات‌ها تولید می‌شود | شکل‌گیری «توهم اجماع» در شبکه‌های اجتماعی
محمدرضا نوروزپور، معاون مطبوعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تحلیل مفهومی «پروپاگاندای رایانشی» پرداخت و گفت: پروپاگاندای رایانشی، مهندسی رفتار مخاطبان از طریق استفاده از الگوریتم‌ها، اخبار فیک، ربات‌ها، و ابزارهای خودکار تولید پیام است. حالا سئوال این است که چگونه مهندسی رفتار انجام می‌شود؟ در پاسخ به این سئوال باید گفت که این مهندسی رفتار با استفاده از ویژگی‌هایی مختلفی شکل می‌گیرد، اول اینکه حباب فیلتر برای مخاطب درست می‌کنند، به این ترتیب مخاطب تنها آن موضوعی که مورد پسندش است، را می‌بیند و از این طریق با اطلاعات و تحلیل‌هایی که مورد پسندش نیست، اصلا مواجه نمی‌شود.
او این پروپاگاندای محاسباتی را به داستان شیر و خرگوش مولوی در ۸۰۰ سال پیش تشبیه کرد و گفت: در آن داستان خرگوش برای شیر، واقعیت موازی، اتاق پژواک و حباب فیلتر و فیک نیوز درست می‌کند. چون شیر هر آنچه خرگوش می‌گوید باور می‌کند. در پروپاگاندای رایانشی فیک‌نیوز یکی از اساس کارهاست. در دستکاری رسانه‌های اجتماعی یکی از آفت ها و بلایی که بر سر جامعه ما می‌آید این است که برخی واقعیت‌های موازی درست کرده‌اند و این دشمن‌های موازی، اکت می‌خواهند؛ بر علیه‌شان رفتار صورت می‌گیرد و جامعه با تنش مواجه می‌شود.
او افزود: چند بحث دیگر هم در این حوزه مانند واقعیت موازی و اتاق پژواک وجود دارد که با وجود تفاوت‌های اندک، حرف‌های مشترکی را بیان می‌کنند. تمام این ابزار، شخص را وادار به رفتاری می‌کنند که مهندسان پروپاگاندای محاسباتی یا همان پروپاگاندای رایانشی خواهانش هستند. این ابزارها باعث می‌شوند که افراد در مواجهه با اطلاعات خاص، تنها آنچه را که مورد پسندشان است مشاهده کنند و از تحلیل‌های مخالف بی‌خبر بمانند.
معاون مطبوعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: پروپاگاندای رایانشی به شکلی دست به محاسبه‌گری می‌زند تا فرد مورد نظر، کار دلخواه مهندس پروپاگاندا را انجام دهد. پروپاگاندای محاسباتی به ویژه از طریق اخبار فیک و واقعیت‌های موازی، آسیب‌های جدی به واقعیت وارد می‌کند و با ایجاد حباب فیلتر جامعه دچار تنش می‌سازد.
ایجاد جامعه دو قطبی با ایجاد حباب فیلتر
او با اشاره به صحبت‌های رسول صفرآهنگ یکی از مترجم‌های کتاب «دستکاری در رسانه‌های اجتماعی رایانشی» در رابطه با تأثیر پروپاگاندا بر اتفاقات سوریه، توضیح داد: یکی از دلایل مهم در مورد اتفاقاتی که برای ارتش سوریه رخ داد، مربوط به همین فضاسازی‌ها بود، از این طریق برای ارتش سوریه محرز شد که شکست حتمی است. در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا هم شاهد مهندسی ذهن مخاطبان بودیم.
نوروزپور در رابطه با مهم‌ترین اثر منفی پروپاگاندا رایانشی، گفت: از بین تأثیرات منفی که پروپاگاندای محاسباتی با ایجاد حباب فیلتر و اتاق پژواک رقم می‌زند، یکی از بدترین آثار را باید ایجاد دو قطبی در جامعه معرفی کرد. یکی از کارکردهای اصلی پروپاگاندای رایانشی این است که جامعه را دو قطبی کند تا از ظرفیت‌های تمام عیار هر دو طرف بهره ببرد.زمانی که جامعه دو قطبی شود، انسجام ملی در مرحله اول از بین می‌رود، این اتفاق بسیار خطرناک است. مرگ یک جامعه زمانی رقم می‌خورد که جامعه دو پاره شود و افراد در برابر هم قرار بگیرند.
