عفونت مثانه چیست؟ هر آنچه باید بدانید!

عفونت مثانه نوعی عفونت شایع دستگاه ادراری است که معمولاً توسط باکتری‌هایی مانند E. coli ایجاد می‌شود. این باکتری‌ها از طریق مجرای ادرار به مثانه راه پیدا کرده و علائمی شامل تکرر ادرار، سوزش یا درد هنگام دفع ادرار، احساس نیاز فوری به تخلیه مثانه و گاهی اوقات خون در ادرار را ایجاد می‌کنند. اگر عفونت مثانه به موقع درمان نشود، ممکن است به کلیه‌ها گسترش یابد و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند. پس درمان این عفونت که معمولاً شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و رعایت بهداشت فردی برای پیشگیری از عفونت‌های مکرر است را باید جدی گرفت.

عفونت مثانه چیست؟

عفونت مثانه که به‌عنوان سیستیت نیز شناخته می‌شود، یک عفونت باکتریایی در دستگاه ادراری تحتانی است که معمولاً به دلیل تجمع و تکثیر باکتری‌ها در مثانه رخ می‌دهد. این بیماری در زنان بیشتر شایع است، زیرا مجرای ادرار آن‌ها کوتاه‌تر است و باکتری‌ها راحت‌تر به مثانه می‌رسند، اما در مردان نیز اتفاق می‌افتد و به طور کلی باید آن را در اسرع وقت درمان کرد تا جلوی مشکلات و عوارض بیشتر گرفته شود.

انواع عفونت مثانه

انواع عفونت مثانه عبارتند از:

• عفونت باکتریایی حاد: این شایع‌ترین نوع عفونت مثانه است که معمولاً توسط باکتری‌هایی مانند E. coli ایجاد می‌شود و به درمان سریع با آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز دارد.
• عفونت باکتریایی مزمن: این عفونت زمانی رخ می‌دهد که عفونت‌های مکرر مثانه درمان نشوند یا به طور کامل از بین نروند که ممکن است نیاز به درمان طولانی‌مدت داشته باشد.

• سیستیت غیرعفونی (تحریکی): این نوع عفونت ناشی از تحریک مثانه به دلیل مصرف برخی مواد شیمیایی مانند اسپری‌های بهداشتی، صابون‌های معطر یا داروهای خاص است.
• عفونت ناشی از سنگ مثانه: وجود سنگ‌های مثانه می‌تواند به دلیل تجمع باکتری‌ها باعث التهاب و عفونت شود.
• عفونت ناشی از انسداد ادراری: انسداد جریان ادرار به دلیل بزرگی پروستات، تنگی مجرای ادرار یا سایر مشکلات مشابه، خطر ابتلا به عفونت مثانه را افزایش می‌دهد.
• سیستیت بینابینی: نوعی التهاب مزمن مثانه است که علائمی شبیه به عفونت دارد، اما بدون وجود عفونت باکتریایی مشخص می‌شود.
• عفونت مرتبط با کاتتر ادراری: استفاده طولانی‌مدت از کاتتر می‌تواند محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت فراهم کند.
• عفونت ناشی از ضعف سیستم ایمنی: در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، خطر ابتلا به انواع شدیدتر عفونت مثانه افزایش می‌یابد.

علائم عفونت مثانه

علائم عفونت مثانه عبارتند از:

• تکرر ادرار (نیاز مکرر به تخلیه مثانه، حتی با حجم ادرار کم)
• احساس ناراحتی یا سوزش در هنگام دفع ادرار
• احساس درد یا سنگینی در ناحیه زیر شکم
• ادرار بدبو
• تغییر رنگ ادرار (ادرار ممکن است تیره، کدر یا حاوی خون باشد.)
• احساس نیاز فوری به دفع ادرار
• تب و لرز (در موارد شدید و مخصوصاً اگر عفونت به کلیه‌ها گسترش یابد.)
• خستگی یا ضعف عمومی

علل عفونت‌ مثانه

علل عفونت‌ مثانه عبارتند از:

• ورود باکتری‌ها به مجرای ادرار: شایع‌ترین علت ایجاد عفونت مثانه ورود باکتری‌هایی مانند E. coli از پوست اطراف ناحیه تناسلی به مجرای ادرار است.
• رابطه جنسی: فعالیت جنسی نیز می‌تواند باعث انتقال باکتری‌ها به مثانه شود.

• بهداشت ناکافی: عدم رعایت بهداشت، به ویژه در زنان می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد.
• انسداد ادراری: مشکلاتی مانند سنگ مثانه یا بزرگ شدن پروستات که جریان ادرار را مختل می‌کنند نیز می‌توانند از عوامل ایجاد عفونت باشند.
• استفاده از کاتتر ادراری: کاتتر می‌تواند به محلی برای تجمع باکتری‌ها تبدیل شود.
• سیستم ایمنی ضعیف: بیماری‌هایی مانند دیابت سیستم ایمنی را تضعیف کرده و خطر عفونت را افزایش می‌دهند.
• یائسگی: کاهش استروژن در زنان یائسه می‌تواند دیواره مجاری ادرار را ضعیف کند.
• نوشیدن آب ناکافی: کاهش تخلیه ادرار به باکتری‌ها فرصت رشد می‌دهد.

تشخیص عفونت مثانه

تشخیص عفونت مثانه معمولاً با بررسی علائم بالینی آغاز می‌شود. پزشک ممکن است برای تأیید عفونت، آزمایش ادرار (آنالیز و کشت ادرار) توصیه کند. این آزمایش وجود باکتری‌ها، گلبول‌های سفید و گاهی خون در ادرار را نشان می‌دهد.
البته در موارد پیچیده‌تر یا عفونت‌های مکرر بررسی‌های بیشتری نیاز است و آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی، سیستوسکوپی یا آزمایش‌های تصویربرداری برای ارزیابی ساختار و عملکرد دستگاه ادراری نیز انجام می‌شود. مهم این است که بدانید تشخیص به موقع و دقیق اهمیت زیادی در عفونت مثانه دارد تا از گسترش آن به کلیه‌ها و بروز عوارض بیشتر جلوگیری به عمل آید.

راههای درمان عفونت مثانه

راه‌های درمان عفونت مثانه عبارتند از:

• مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: رایج‌ترین روش درمان این عفونت استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی است که باکتری‌های عامل آن را از بین می‌برند. فقط کافی است که پزشک نوع و مدت مصرف را بر اساس شدت عفونت تعیین کند.

• مصرف مسکن‌: برای کاهش درد و سوزش، داروهای مسکنی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز می‌شود.
• نوشیدن آب فراوان: مصرف مایعات زیاد به دفع سریع‌تر باکتری‌ها از مثانه کمک می‌کند.
• استفاده از داروهای ضد التهابی: در برخی موارد، داروهای ضد التهابی نیز برای کاهش التهاب دیواره مثانه تجویز می‌شوند.
• تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی: پرهیز از مواد تحریک کننده مثانه مانند قهوه، الکل و غذاهای تند می‌تواند به بهبود سریع‌تر عفونت کمک کند.
• تخلیه منظم مثانه: تخلیه مثانه در فواصل کوتاه از تجمع باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
• درمان عفونت‌های زمینه‌ای: اگر عفونت ناشی از عوامل دیگری مانند سنگ مثانه یا انسداد باشد، درمان آن‌ها ضروری است.
• مصرف پروبیوتیک‌ها: استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک به تعادل باکتری‌های مفید دستگاه ادراری کمک می‌کند.
• مراجعه مجدد به پزشک: در صورت عدم بهبود عفونت مثانه یا بروز عفونت‌های مکرر، آزمایش‌های تکمیلی و درمان‌های پیشرفته‌تر ضروری است.

عوارض عفونت مثانه

عوارض عفونت مثانه در صورت عدم درمان به موقع آن عبارتند از:

• گسترش عفونت به کلیه‌ها (پیلونفریت): عفونت درمان نشده می‌تواند به کلیه‌ها منتقل شده و آسیب جدی به بار بیاورد.
• عفونت مکرر دستگاه ادراری: عفونت‌های مکرر در صورت درمان ناقص یا عوامل مستعد کننده ایجاد می‌شوند و خطرناک هستند.
• آسیب به مثانه: التهاب مزمن می‌تواند به دیواره مثانه آسیب برساند و ظرفیت آن را کاهش دهد.
• سپسیس (عفونت خونی): در موارد شدید، عفونت ممکن است وارد جریان خون شده و زندگی بیمار را تهدید کند.
• بی ‌اختیاری ادرار: عفونت‌های طولانی‌مدت گاهی باعث ضعف عملکرد مثانه و بی اختیاری ادرار می‌شوند.
• تشکیل سنگ مثانه: عفونت‌های مکرر ممکن است منجر به تشکیل سنگ‌های ادراری شوند.
• عوارض دوران بارداری: در زنان باردار، عفونت مثانه درمان نشده در زنان باردار می‌تواند خطر زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد در هنگام تولد را افزایش دهد.

راههای پیشگیری از عفونت مثانه

راه‌های پیشگیری از عفونت مثانه عبارتند از:

• نوشیدن آب کافی: مصرف مایعات فراوان به شستشوی مثانه و دفع باکتری‌ها کمک می‌کند.
• تخلیه منظم مثانه: نگه نداشتن ادرار به مدت طولانی خطر عفونت مثانه را کاهش می‌دهد.
• رعایت بهداشت فردی: شستن ناحیه تناسلی از جلو به عقب برای جلوگیری از انتقال باکتری‌ها ضروری است.
• پرهیز از محصولات تحریک کننده: بعضی از اسپری‌های بهداشتی معطر یا صابون‌های قوی خطر عفونت‌ را بالا می‌برند.
• تخلیه مثانه پس از رابطه جنسی: این کار می‌تواند باکتری‌های وارد شده به مجرای ادرار را دفع کند.
• پوشیدن لباس زیر‌های نخی و گشاد: پوشیدن لباس‌ زیرهای مناسب از به دام انداختن رطوبت و رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
• مصرف زغال اخته یا مکمل‌های پروبیوتیک: زغال اخته به کاهش خطر عفونت و پروبیوتیک‌ها به تعادل باکتری‌های مفید بدن کمک می‌کنند.
• اجتناب از مواد غذایی تحریک کننده: کاهش مصرف قهوه، الکل و غذاهای تند در سلامت مثانه نقش بزرگی دارد.

کلام آخر

عفونت مثانه یک مشکل شایع دستگاه ادراری است که اغلب به دلیل ورود باکتری‌ها به مثانه رخ می‌دهد. این عفونت می‌تواند باعث علائمی مانند احساس فشار یا درد در ناحیه زیر شکم و تکرر ادرار با حجم کم و بوی ناخوشایند شود. علاوه بر این، اگر عفونت به موقع درمان نشود، ممکن است به سایر قسمت‌های دستگاه ادراری مانند کلیه‌ها نیز نفوذ کرده و عوارض جدی ایجاد کند. از این رو، روش‌های پیشگیری مانند مصرف مایعات کافی، رعایت بهداشت و نگه نداشتن طولانی‌مدت ادرار نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا دارند و باید به ‌طور دقیق رعایت شوند.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.