این روزها بیماری آنفلوانزای پرندگان به‌ویژه در میان پرندگان وحشی و مهاجر، به دلیل سرعت انتشار و امکان شیوع در مناطق مختلف، به یک دغدغه جهانی تبدیل شده است.
حساسیت بالای این موضوع موجب شده تا اقدامات پیشگیرانه و نظارتی مستمر برای کنترل آن در بسیاری از کشورها و استان‌ها، به‌ویژه در مناطقی که دارای مراکز پرورش طیور و حیات وحش غنی هستند، به‌طور جدی دنبال شود.
آنفلوانزای پرندگان به‌ویژه گونه H۵N۱، همچنان در سطح جهانی به عنوان یک تهدید جدی برای حیات وحش، پرورش طیور و حتی سلامت انسان مطرح است.
این ویروس از سال ۲۰۲۰ تاکنون به‌صورت گسترده در بسیاری از کشورها شیوع یافته و منجر به مرگ میلیون‌ها پرنده شده است و در برخی مناطق از جمله برزیل نیز به دلیل شدت شیوع این بیماری، وضعیت اضطراری اعلام شده است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز نگرانی‌های جدی خود را نسبت به موارد ابتلای انسانی به این ویروس اعلام کرده است؛ طبق آمار این سازمان، از ابتدای سال ۲۰۲۳ تاکنون، در ۲۳ کشور جهان ۸۸۹ مورد ابتلای انسانی به آنفلوانزای پرندگان گزارش شده که متأسفانه ۴۶۳ مورد آن منجر به مرگ شده و این آمار نشان‌دهنده میزان کشندگی بالای ویروس و اهمیت اقدامات پیشگیرانه در کنترل شیوع آن است.
با توجه به خطرات ناشی از این بیماری، سازمان‌های بهداشتی بین‌المللی بر لزوم اتخاذ تدابیر بهداشتی، کنترل پرندگان مهاجر و نظارت مداوم بر مراکز پرورش طیور تأکید دارند که هدف اصلی این اقدامات، جلوگیری از گسترش بیشتر بیماری و پیشگیری از احتمال انتقال آن به انسان است.
در چنین شرایطی، همکاری کشورها و سازمان‌های بهداشتی برای مقابله با آنفلوانزای پرندگان، کاهش خسارات اقتصادی ناشی از مرگ و میر طیور و محافظت از سلامت عمومی، امری ضروری به‌شمار می‌رود.
وضعیت انتقال آنفلوانزای پرندگان به انسان در یزد
دکتر «محمد شریف‌یزدی» متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ویروس H۵N۱ که به عنوان آنفلوانزای پرندگان شناخته می‌شود، بر اساس دو شاخص سطحی، هماگلوتینین(H) و نورامینیداز (N)، نام‌گذاری می‌شود.
وی با اشاره به این که این ویروس یکی از انواع شایع در پرندگان است و به ندرت توانایی آلوده کردن انسان را پیدا می‌کند، گفت: انتقال این ویروس به انسان اساساً از مراکز تجمع پرندگان آلوده و از طریق استنشاق ذرات آلوده صورت می‌گیرد.
وی افزود: تاکنون قابلیت انتقال این ویروس از انسان به انسان مشاهده نشده است اما باید توجه داشت که جهش‌های احتمالی ویروس در آینده، می‌تواند این وضعیت را تغییر دهد.
شریف‌یزدی تصریح کرد: در استان یزد نیز تاکنون هیچ موردی از ابتلا به این بیماری گزارش نشده است.
وی گفت: عوامل خطر این بیماری شامل اشتغال یا حضور در مراکزی مانند مرغداری‌ها و کشتارگاه‌هایی است که تعداد زیادی پرنده آلوده در آنها وجود داشته باشد.
این متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به این که علائم اولیه ابتلا به ویروس H۵N۱، غیر اختصاصی و مشابه علائم سایر انواع آنفلوانزاست، گفت: این علائم می‌تواند از تب، لرز، سرفه و بدن‌درد تا نشانه‌های خفیف شبیه سرماخوردگی ساده، متفاوت باشد.
شریف‌یزدی با اشاره به این که ممکن است این بیماری در انسان به مرگ شود منجر شود، گفت: به دلیل تعداد اندک موارد ابتلا در سراسر جهان، تاکنون عوارض بلندمدت خاصی از این بیماری گزارش نشده است.
این متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به این که این ویروس در حال حاضر واکسن انسانی ندارد، گفت: در صورت مشاهده موارد ابتلا در پرندگان، افرادی که در معرض تعداد زیادی پرنده هستند، باید از ماسک و سایر تجهیزات حفاظتی استفاده کنند.
وی افزود: درمان این بیماری مشابه آنفلوانزای معمولی و با داروهایی مانند اسلتامیویر انجام می‌شود.
شریف‌یزدی اظهار کرد: در صورت بروز موردی از ابتلا، پس از تأیید تشخیص توسط آزمایش‌های ویروس‌شناسی، مسئولان بهداشتی اقدامات لازم را برای کنترل بیماری و جلوگیری از انتشار آن در جمعیت انسانی و پرندگان انجام خواهند داد.
وی در پایان یادآور شد؛ همچنین در صورت شناسایی موارد انسانی، استانداردهای درمان و مراقبت مشابه سایر بیماران مبتلا به آنفلوانزا اعمال خواهد شد.
وضعیت آنفلوانزای پرندگان در مراکز پرورش طیور استان
«نرگس حسینی» رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور دامپزشکی استان یزد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: از سال ۱۳۹۷ تاکنون هیچ موردی از ابتلا به آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در استان یزد مشاهده نشده است.
وی با اشاره به این که برای کنترل و پیشگیری از این بیماری، برنامه‌های متعددی در یزد اجرا شده است، عنوان کرد: این اقدامات شامل مراقبت فعال و غیرفعال در واحدهای پرورش طیور صنعتی، جلوگیری از فروش دوره‌گردی طیور بومی توسط اکیپ‌های نظارتی، هماهنگی با بخشداری‌ها و دهیاری‌ها جهت اطلاع‌رسانی و گزارش تلفات طیور بومی توسط دهیاران، پیگیری عقیم‌سازی کود تولیدی مرغداری‌ها، گزارش روزانه مسئولان فنی بهداشتی مرغداری‌های تخم‌گذار از روند تولید و مصرف آب و دان و الزام واکسیناسیون گله‌های پرورش مرغ مادر، تخم‌گذار و بوقلمون بوده است.
حسینی با بیان این که تمامی مزارع پرورش طیور در استان یزد تحت نظارت و بازرسی‌های منظم قرار دارند، گفت: هر یک از این واحدها دارای مسئول فنی بهداشتی هستند.
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور استان با اشاره به این که پرورش‌دهندگان طیور در سال‌های اخیر به رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی و قرنطینه‌ای توجه بیشتری داشتند، گفت: تاکنون هیچ مورد مشکوک یا تأیید شده‌ای از آنفلوانزای پرندگان در مزارع یا حیات‌وحش استان یزد گزارش نشده است.
حسینی اظهار کرد: به منظور شناسایی زودهنگام این بیماری، از سال ۱۳۹۹ آزمایشگاه مولکولی در استان راه‌اندازی شده است که قابلیت ردیابی سریع ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را فراهم می‌آورد.
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور استان تصریح کرد: شهروندان، به‌ویژه روستاییان، باید برای افزایش سطح ایمنی زیستی، طیور خود را در مکان‌های سرپوشیده نگهداری و از تماس آنها با پرندگان وحشی جلوگیری کنند.
وی با اشاره به این که افراد باید از رهاسازی طیور بومی در محیط روستا خودداری کنند و لاشه طیور تلف‌شده را به صورت بهداشتی از بین ببرند، گفت: افراد باید در صورت مشاهده تلفات یا هرگونه علائم مشکوک، مراتب را به اداره دامپزشکی شهرستان گزارش دهند.
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور استان، اظهار کرد: چنانچه شیوع گسترده بیماری در مزارع رخ دهد، دامپزشکی استان یزد برنامه‌هایی شامل قرنطینه واحد آلوده، تشخیص سریع و به موقع، معدوم‌سازی پرندگان آلوده و هماهنگی با سایر دستگاه‌های عضو ستاد آنفلوانزای فوق حاد استان برای انجام اقدامات مهار بیماری و جلوگیری از گسترش آن را در دستور کار خواهد داشت.
وی افزود: در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷، شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در استان خسارات مالی زیادی به مرغداران وارد کرد.
حسینی با بیان این که رعایت اصول بهداشتی در پیشگیری از شیوع این بیماری نقش مهمی دارد، گفت: شهروندان باید از دسترسی منابع آب و دان طیور خانگی به پرندگان آزاد جلوگیری کنند.
وی افزود: در صورت مشاهده علائم بیماری، تلفات ناگهانی یا فروش دوره‌گردی طیور، ضروری است مراتب از طریق تماس با شماره تلفن ۱۵۱۲ گزارش شود.
حسینی با بیان این که انتقال این بیماری از انسان به انسان تاکنون گزارش نشده است، گفت: البته این بیماری از پرندگان به انسان قابل انتقال است.
وی افزود: این بیماری در صورت تشخیص به موقع در انسان نیز قابل درمان است اما به دلیل خطر مرگ‌ومیر بالا، رعایت اقدامات پیشگیرانه ضروری است.
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور استان با اشاره به این که در پرندگان، مهم‌ترین راه پیشگیری واکسیناسیون و رعایت ضوابط بهداشتی در مرغداری‌ها است، گفت: در صورت وقوع بیماری، معدوم‌سازی سریع پرندگان آلوده برای جلوگیری از گسترش آن الزامی است.
وضعیت آنفلوانزای پرندگان در حیات‌وحش استان یزد
«اعظم حبیبی پور» معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد هم در گفت‌وگو با ایسنا گفت: تا به امروز هیچ موردی از بیماری یا تلفات در بین پرندگان وحشی، به‌ویژه پرندگان آبزی در استان مشاهده نشده است.
وی با بیان این که اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از شیوع بیماری مطابق دستورالعمل‌ها و مصوبات مربوطه و با همکاری اداره کل دامپزشکی استان انجام می‌گیرد، گفت: این اقدامات شامل پایش و بازدید مستمر از مراکز تجمع پرندگان آبزی و کنار آبزی، بررسی وضعیت سلامت آنها، ارسال نمونه‌های مشکوک به بیماری به اداره دامپزشکی جهت انجام آزمایش، ارائه آموزش‌های لازم به شکارچیان، ممنوعیت هرگونه صید و شکار پرندگان آبزی در استان و الزام مراکز نگهداری حیات وحش به واکسیناسیون پرندگان علیه آنفلوانزا می‌شود.
حبیبی‌پور تاکید کرد: به شهروندان توصیه می‌شود از هرگونه تماس با پرندگان وحشی بیمار یا تلف‌شده خودداری کرده و در صورت مشاهده چنین مواردی، موضوع را به سرعت به محیط زیست یا دامپزشکی گزارش دهند تا اقدامات لازم صورت گیرد.
معاون محیط زیست استان تصریح کرد: با وجود این که در سال‌های اخیر موردی از شیوع بیماری و تلفات در حیات وحش استان به‌ویژه پرندگان، مشاهده و گزارش نشده است، ولی در صورت بروز و گسترش بیماری، احتمال وقوع تلفات گسترده و سنگین در پرندگان مهاجر وجود دارد که این امر می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به جمعیت و تنوع زیستی این گونه‌ها وارد کند.
انتهای پیام
