بازار ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین در دهه اخیر به یکی از پُررونق‌ترین و جذاب‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند. اما این دو حوزه با وجود جذابیت‌هایی که دارند، ریسک‌ها و چالش‌هایی هم با خود به همراه آورده‌اند. یکی از مواردی که اخیراً دوباره توجه کاربران زیادی را به خود جلب کرده است، طرح‌های پامپ و دامپ (Pump and Dump) است که به‌عنوان یکی از روش‌های کلاهبرداری در حوزه ارزهای دیجیتال شناخته می‌شوند.
این طرح‌ها با استفاده از روانشناسی و تکنیک‌های فریبنده، سعی در جذب و گول‌زدن سرمایه‌گذاران دارند. ضرورت داشتن آگاهی و دانش درمورد کلاهبرداری‌های پامپ و دامپ امروز بیشتر از همیشه است. بنابراین در این مقاله قصد داریم طرح‌های پامپ و دامپ را عمیق‌تر تحلیل و بررسی کنیم. همچنین روش‌های تشخیص و پیشگیری از آنها را معرفی و حتی شما را با کسب سود از پامپ و دامپ نیز آشنا می‌کنیم.
پامپ و دامپ (Pump and Dump) در بازار ارزهای دیجیتال به طرح‌هایی اشاره دارد که در آنها یک شخص یا گروه قصد دارند با افزایش یا کاهش قیمت یک دارایی، سود سنگینی را برای خود کسب کنند. وقتی از پامپ صحبت می‌کنیم، منظور خرید زیادی از یک ارز دیجیتال است تا به‌دنبال آن، تقاضا و قیمت آن ارز افزایش یابد. و دامپ دقیقاً برعکس همین مسئله است.
کلاهبرداران با استفاده از تغییرات طبیعی در بازار و دست‌کاری بین عرضه‌وتقاضا، سعی در گول‌زدن سرمایه‌گذاران دارند تا آنها را متقاعد کنند که این تغییرات قیمت طبیعی است! از طرفی نیز به‌دنبال ارزهای جدید و کمتر شناخته‌شده هستند که نیازی به هزینه زیاد برای دست‌کاری آنها نداشته باشند.
به‌عبارت دیگر، آنها تلاش نمی‌کنند تا بازار بیت کوین را پامپ یا دامپ کنند؛ زیرا ارزش بازار پادشاه رمزارزها نسبت به سایر ارزهای دیجیتال بیشتر است و دست‌کاری بازار آن سخت است.
بیشتر بخوانید: کلاهبرداری ارز دیجیتال؛ راهنمای جامع حفظ امنیت در بازار ارزهای دیجیتال
کلاهبرداران به‌منظور افزایش جلبِ‌توجه و گول‌زدن سرمایه‌گذاران به عرضه اولیه توکن یا همان ICO نیز دقت می‌کنند و با ارائه اطلاعات برجسته در مورد دارایی، سعی در جلبِ‌توجه و اعتماد سرمایه‌گذاران دارند.
بیشتر بخوانید: عرضه اولیه سکه یا ICO چیست
طرح‌های پامپ و دامپ نوعی کلاهبرداری در بازارهای مالی هستند که در آن، عده‌ای با دست‌کاری قیمت یک دارایی، سودهای کلانی به جیب می‌زنند. این طرح‌ها سابقه‌ای طولانی دارند و به سال ۱۷۲۰ میلادی بازمی‌گردند. در آن زمان، حباب سهام شرکت دریای جنوبی، بسیاری از سرمایه‌گذاران از جمله پادشاه بریتانیا، جورج اول را به خاک سیاه نشاند.
تکنیک‌های کلاهبرداران پامپ و دامپ با گذر زمان پیشرفت کرده است. برای نمونه در فیلم «گرگ وال استریت»، جردن بلفورت به‌دلیل تبلیغ برای سهام بی ارزش یا پنی (penny stock) آنها را پامپ و با فروششان پول زیادی به جیب زد. بلفورد شرکتی به نام استراتون اوکمونت (Stratton Oakmont) نیز تأسیس کرد که حتی برای پول‌شویی از آن استفاده می‌کرد و بعدها این شرکت نیز ورشکست شد و جردن بلفورت به زندان افتاد.
درحالِ‌حاضر، کلاهبرداران ارزهای دیجیتال با بهره‌گیری از نبود قوانین نظارتی، استفاده از اینترنت و ناشناس‌بودن خود، سرمایه‌گذاران را در دام کلاهبرداری گرفتار می‌کنند.
بر اساس آمارهای ارائه‌شده توسط چینالیسیس (Chainalysis)، ۲۴ درصد توکن‌هایی که در سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شدند نشان‌دهنده‌ی طرح‌های پامپ و دامپ بودند. در این میان، سرمایه‌گذاران حدود ۴.۲ میلیارد دلار برای خرید این ارزهای دیجیتال هزینه کردند؛ درحالی‌که کلاهبرداران موفق به کسب درآمد حدود ۳۰ میلیون دلاری شدند.
حالا که با مفهوم کلی کلاهبرداری Pump and Dump آشنا شدید، وقت آن است که به مراحل پامپ و دامپ و ظرافت‌های این ترفند بپردازیم و با شناخت علائم هشداردهنده، خود را از گزند آن نجات دهید.
بیشتر بخوانید: ترس از دست دادن یا فومو چیست
برای شناسایی عملیات پامپ و دامپ به دانش فنی عمیقی نیاز ندارید. فقط کافی است به چند نکته ساده توجه کنید. بهترین روش‌ها برای شناسایی کلاهبرداری پامپ و دامپ این موارد هستند:
نحوه توزیع توکن‌ها در بررسی یک پروژه ارز دیجیتال اهمیت بالایی دارد. این موضوع به شما کمک می‌کند تا ارزش بنیادی و واقعی یک دارایی را تخمین بزنید و از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پرخطر جلوگیری کنید.
تصور کنید می‌خواهید سهام یک شرکت را بخرید. قبل از سرمایه‌گذاری، باید بدانید که سهام چگونه بین سهام‌داران مختلف توزیع شده است. اگر تعداد زیادی از سهام در اختیار یک شخص یا گروه باشد، آنها می‌توانند به‌صورت قابلِ‌توجهی بر قیمت سهام و آینده شرکت تأثیر بگذارند.
در مورد ارزهای دیجیتال نیز همین موضوع صدق می‌کند. اگر تعداد زیادی از توکن‌ها در اختیار یک نهاد باشد، می‌تواند خطرناک باشد؛ چراکه این نهاد می‌تواند ناگهانی توکن‌های خود را بفروشد و باعث افت شدید قیمت شود.
نکاتی که باید در مورد توزیع توکن در نظر بگیرید:
بیشتر بخوانید: آشنایی با ۱۱ ابزار رایگان تحقیقی در ارزهای دیجیتال
شهرت و سابقه بنیان‌گذاران یک پروژه، نقش کلیدی در مشروعیت و قابلِ‌اعتمادبودن توکن آن ایفا می‌کند. بررسی دقیق این موضوع پیش از سرمایه‌گذاری امری ضروری است.
نکاتی که باید در بررسی سابقه بنیان‌گذاران مدنظر قرار داد:
به‌خاطر داشته باشید که افراد سودجو به‌ندرت فقط یک‌بار اقدام به کلاهبرداری می‌کنند؛ بنابراین اگر در سابقه بنیان‌گذار موارد مشکوکی یافتید، بهتر است از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های او خودداری کنید.
فعالیت‌های مشکوک در فضای مجازی می‌توانند نشانه‌هایی از کلاهبرداری پامپ و دامپ باشند. با نظارت بر فعالیت‌های رسانه‌های اجتماعی و وب‌سایت پروژه، می‌توانید این نشانه‌ها را شناسایی و از سرمایه‌گذاری در یک پروژه کلاهبرداری جلوگیری کنید.
نشانه‌های مشکوک در رسانه‌های اجتماعی:
فعالیت‌های مشکوک در وب‌سایت:
نشانه‌های مشکوک در دیسکورد (Discord):
نکته قابل توجه این است که درحالی‌که پامپ و دامپ یک کلاهبرداری محسوب می‌شود، اما می‌توان با مطالعه دقیق و ریسک‌پذیری بالا، از آن حتی برای سودگیری در کوتاه‌مدت استفاده کرد.
مراحل سودگیری از پامپ و دامپ:
نکات مهم:
در هر صورت پامپ و دامپ یک کلاهبرداری است و احتمال خیلی زیادی دارد که منجر به ضرر شما شود.
با گسترش استفاده از ارزهای دیجیتال، احتمالاً طرح‌هایی مانند پامپ و دامپ به‌شدت افزایش می‌یابند؛ زیرا این بازار هنوز قوانین نظارتی کمی دارد. سود بالایی که این طرح‌ها برای کلاهبرداران فراهم می‌کنند آنها را ترغیب می‌کند که به‌صورت ناشناس به‌دنبال راه‌هایی برای Pump و Dump یک ارز دیجیتال باشند.
ارزیابی‌ها و مطالعاتی که انجام می‌دهید به شما کمک می‌کند تا به ذهن یک کلاهبردار پامپ و دامپ وارد شوید و به‌راحتی ترفندها و اهداف آنها را شناسایی کنید. به‌یاد داشته باشید که می‌توانید با خرید توکن‌های موردِعلاقه خود و فروش آنها هنگام نزدیک‌شدن قیمت به اوج، سود مناسبی از این ترفند کسب کنید.
مطالعه در مورد ارزهای دیجیتال و رفتار قیمتی آنها بسیار مهم است. اگر بتوانید الگوهای غیرمعمول را شناسایی کنید، خود را از زیان‌های احتمالی نجات خواهید داد و به احتمال زیاد، وارد سود نیز خواهید شد. با این حال، به‌دلیل خطرات بالای از دست‌دادن سرمایه، توصیه می‌شود که در طول دوره Pump and Dump از بازار دوری کنید.
