از بهمن ۱۳۹۹ تا بهمن ۱۴۰۳ وضعیت اقتصادی مردم از جنبههای مختلف دگرگون شده است؛ در این میان، قیمت سبد خوراکی خانوارها دستخوش چه تغییراتی شده است؟
به گزارش اکوایران، طبق اعلام مرکز آمار «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات» تقریبا ۳۰ درصد از سبد مصرف خانوارهای کشور را به خود اختصاص دادهاند. اگر دخانیات از این سبد حذف شود، سهم «خوراکیها و آشامیدنیها» همچنان ۲۸.۸ درصد است؛ بنابراین این اقلام نقش پررنگی در مصرف خانوار دارد.
از این رو، با استفاده از جدول غذایی پیشنهاد شده توسط انستیتو تغذیه ایران، سبدی حداقلی از خوراک را تهیه شده که اگر توسط یک فرد در طول یک ماه مصرف شود، به سوء تغذیه مبتلا نمیشود. این سبد شامل اقلام خوراکی مختلفی است که برای تامین نیازهای اساسی یک فرد به صورت حداقلی، کفایت میکند؛ بنابراین میتوان از قیمت این سبد به عنوان حداقل هزینه موردنیاز برای داشتن تغذیه سالم یاد کر
بررسیها نشان میدهد که قیمت این سبد از بهمن ۹۹ تا بهمن ۱۴۰۳ بیش از ۳۴۰ درصد رشد کرده است. برخی اقلام موجود در این سبد نیز رشدی بالاتر از ۸۰۰ درصد را تجربه کردهاند.
در چارچوب نظری اقتصاد، پدیده تورم به عنوان افزایش پایدار و فراگیر در سطح عمومی قیمتها تعریف میشود. این مفهوم کلیدی با دو ویژگی اساسی از نوسانات مقطعی قیمتها متمایز میگردد: نخست تداوم در بازه زمانی و دوم گستردگی اثرگذاری بر طیف وسیعی از کالاها و خدمات.
تفاوت بنیادین بین «تورم» و «مواجهه مقطعی با قیمتهای بالا» در همین دو شاخص نهفته است. برای نمونه، حتی اگر شاهد افزایش پیوسته قیمت مواد غذایی طی چندماه باشیم، این روند به تنهایی بیانگر وضعیت تورمی نیست، چرا که تنها بخشی از سبد اقتصادی را تحت تأثیر قرار داده است. شاخص واقعی تورم زمانی محقق میشود که روند صعودی قیمتها همزمان بر حوزههای متعددی مانند مسکن، پوشاک، حملونقل و خدمات درمانی سایه افکند و برای دورهای قابل توجه تداوم یابد.
نکته ظریف دیگر به مکانیسم محاسباتی برمیگردد. در سنجش علمی تورم، هر گروه کالایی با توجه به سهم آن در الگوی مصرف خانوارها (ضریب اهمیت وزنی) ارزیابی میشود. این در حالی است که محاسبه تغییرات قیمت مواد غذایی به تنهایی، فاقد چنین وزندهی ساختاری است و بیشتر بازتابی موضعی از بازار خاصی را نشان میدهد. بنابراین، اتکای صرف به نوسانات بخشی از بازار بدون در نظر گرفتن ابعاد کلان اقتصادی، میتواند به برداشتهای نادرستی از وضعیت تورمی بینجامد.
ما در این گزارش، هم تورم و هم رشد قیمت سبد معیشتی را در بهمن ۱۴۰۳ نسبت به بهمن ۱۳۹۹ محاسبه کردهایم.