یکی از راه‌های مطمئن برای موفقیت در مطالعه، داشتن یک برنامه ریزی درسی منسجم است. یک برنامهی درسی مناسب می‌تواند راه‌گشا باشد، حتی اگر انجامش خیلی از آن چیزی که ما فکر می‌کنیم سخت‌تر به نظر برسد.
به گزارش چطور، شما نه‌تنها باید بر اساس اولویت مطالب برنامهریزی کنید، بلکه باید آن‌قدر هوشمندانه عمل کنید که از مسئولیت‌های دیگرتان در قبال خانواده و دوستان غافل نشوید و در ضمن لازم نباشد سرگرمی‌هایتان را کنار بگذارید.
در نهایت با کمی فکر و کمی فعالیت بیشتر، هیچ مشکلی برای انجام یک برنامهریزی درسی مناسب و رسیدن به همه‌ی اهداف تحصیلی خود نخواهید داشت. با این نوشته همراه باشید تا گام به گام یاد بگیریم چگونه برنامه ریزی درسی کنیم و برنامه ریزی برای درس خواندن را یاد بگیریم.
چگونه برنامه ریزی درسی کنیم؟ با مشخص کردن نیازها! اولین گام برای برنامه ریزی درسی، تهیه‌ی فهرستی از تمام موضوعات و دروسی است که شما نیاز به مطالعه‌ی آنها دارید. تعهدات خود و کارهایی را که باید انجام بدهید، روی کاغذ بیاورید. این به شما کمک خواهد کرد تا ایده‌هایتان در رابطه با کارهایی که باید انجام شوند، پرورش یابند. اگر شما امتحاناتی پیش رو دارید، آنها را در اولویت مطالعه قرار بدهید.
ابتدا همه‌ی موضوعاتی را که باید مطالعه کنید، یادداشت کنید. حالا ببینید برای هر موضوع چه کارهایی باید انجام بدهید. شاید زمان‌هایی که شما باید برای یک درس اختصاص بدهید یا روند برگزاری یک کلاس درسی خاص در هر هفته تغییر کند. این تغییرات، شانس شما برای پیدا کردن زمان‌های سوخته‌ای است که می‌توانید برای مطالعه از آنها استفاده کنید.
بخش مهمی از برنامه ریزی برای درس خواندن اولویت بندی است. پس از آنکه یک لیست از تمام موضوعات یا امتحانات پیش روی‌تان تهیه کردید، سعی کنید بفهمید برای هر کدام چه کارهایی لازم است انجام بدهید، حالا وقت آن رسیده است که لیست‌تان را بر اساس اولویت‌ها مرتب کنید.
درس‌ها را به نسبت اهمیتی که دارند رتبه‌بندی کنید، این کار به شما کمک می‌کند بفهمید چه موضوعاتی نیاز به زمان بیشتری برای مطالعه دارند. همین‌طور اینکه چه موضوعاتی برای پر کردن زمان‌های خالی شما مناسب‌تر هستند.
پیش از آنکه ادامه بدهید، نیاز است زمان‌های در دسترس در طول هفته را، به‌صورت یک جدول با خانه‌های اختصاصی برای هر درس تقسیم‌بندی کنید. پس از انجام این کار می‌توانید هر ستون جدول را به یک موضوع اختصاص بدهید.
نمی‌توانید به فکر برنامه ریزی برای درس خواندن باشید و دیگر بخش‌های زندگی را نادیده بگیرید. در حالی‌که برای هر موضوع درسی زمانی را در نظر می‌گیرید، باید مطمئن شوید که اوقاتی را به خانواده، دوستان و استراحت‌تان اختصاص داده‌اید. اگر نتوانید بین زندگی شخصی و زندگی علمی خود تعادل ایجاد کنید، هرگز در تحصیل‌تان موفق نخواهید شد.
زمانی که ستون‌ها و خانه‌های جدول برنامه ریزی درسی خود را طراحی کردید با توجه به آنچه که نیاز دارید، ستون‌ها را پر کنید. موضوعی را که هر جلسه باید مطالعه کنید، بنویسید. این کمک می‌کند که در مسیر درست باشید و به شما اجازه می‌دهد کتب و مطالب درسی‌تان را جلوتر از زمانی که پیش‌بینی کرده‌اید، پیش ببرید.
حالا گام اول تمام شد و ما به طور کلی می‌دانیم چگونه برنامه ریزی درسی کنیم. در این مرحله باید رفت سراغ شخصی‌سازی برنامه ریزی برای درس خواندن. اولین قدم برای ایجاد یک برنامه ریزی درسی خوب این است که برنامهریزی قبلی و چگونگی گذراندن زمان‌هایتان را تا این لحظه، بررسی کنید. ارزیابی برنامهریزی فعلی‌تان کمک می‌کند که نگاه مناسب‌تری برای چگونگی استفاده از زمان داشته باشید، شما را قادر می‌سازد که بفهمید کدام زمان‌ها و روش‌ها برای اهداف مطالعاتی شما مناسب‌تر هستند و انجام کدام فعالیت‌ها را باید متوقف کنید.
برنامه ریزی برای درس خواندن هر کس متفاوت است و بخشی از این تفاوت در سبک مطالعه است. درست است دانستن این مطلب که «زمان‌هایتان را چگونه سپری می‌کنید» برای ایجاد یک برنامه ریزی درسی خوب مهم است؛ اما در عین حال اینکه دقیقا بدانید کدام شیوه و سبک مطالعاتی برای شما مناسب‌تر است موضوع مهم‌تری است. همین‌طور به شما کمک می‌کند تا زمان‌هایی را که به‌طور معمول به هدر می‌رفته است کشف و از آنها برای مطالعه استفاده کنید. از خودتان چند سؤال بپرسید:
اگرچه ممکن است شما یک برنامهی بسیار جذاب برای خودتان طراحی کنید، اما توجه داشته باشید که طراحی برنامه تضمین نمی‌کند که آن برنامه حتما اجرا شود. برای گرفتن نتیجه‌ی مناسب از برنامهریزیتان، باید کمی وقت صرف کنید و سعی کنید خودتان را به اجرای برنامهریزی طراحی شده «وادار» کنید. برای انجام این کار:
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌‌ها پیگیری برنامه ریزی برای درس خواندن، وسوسه شدن است. وسوسه‌ی اینکه با خودتان بگویید به جای اجرای برنامه استراحت کن، تفریح کن. یا اینکه خودتان را به نحوی سرگرم کنید. در هر صورت باید در برابر این وسوسه‌ها مقاومت کنید و فقط از زمان‌هایی که در برنامه ریزی درسی‌تان برای سرگرمی در نظر گرفته‌اید، استفاده کنید.
مطمئن شوید که برای هر کدام از خانه‌های جدول مشخص شده در برنامهریزی، یک زنگ تفریح در نظر گرفته باشید، تا بتوانید در زمان مناسب به استراحت بپردازید. مهمترین عنصر در پیروی از برنامهریزیتان این است که مطمئن شوید کاملا همه‌ی موارد برنامه را رعایت می‌کنید و تنها از همان مقدار زمان استراحت که در برنامه گنجانده شده است، استفاده می‌کنید.
تلف کردن زمان، بیشتر از آن مقداری که در برنامهریزی به‌عنوان زنگ تفریح در نظر گرفته شده است، می‌تواند باعث تخریب برنامهریزی شما شود و در این صورت در درس‌تان موفق نخواهید شد.
مهمترین نکته درباره‌ی برنامه ریزی برای درس خواندن این است که شما باید آن را درست اجرا کنید. هیچ موضوعی نباید باعث شود که شما از برنامهریزی خودتان سرپیچی کنید.
گاهی اوقات اجرای برنامه‌ها سخت می‌شود؛ چون افراد مهم زندگی‌مان باعث می‌شوند ما از اهداف‌مان فاصله بگیریم. این اتفاق از طرف آنها عمدی نیست، آنها دوست دارند وقت‌شان را با شما بگذرانند. پس ناچارید برای جلوگیری از این اتفاق، برای افرادی که در زندگی‌تان هستند درباره‌ی برنامهریزیتان توضیح بدهید. از آنها بخواهید خود را با برنامهریزی شما هماهنگ کنند.
حالا کبه طور کامل فهمیدیم چگونه برنامه ریزی درسی کنیم باید به سراغ چیزهای دیگری برویم. برنامهریزی تحصیلی تنها به تهیه یک جدول زمانی محدود نمی‌شود. عوامل مختلفی بر روی موفقیت یا شکست یک برنامهریزی تاثیرگذار هستند. در ادامه به بررسی عواملی می‌پردازیم که به طور مستقیم بر روی برنامهریزی و در نتیجه بر روی موفقیت تحصیلی تأثیرگذار هستند.
محیطی که در آن مطالعه می‌کنید، نقش بسیار مهمی در میزان تمرکز و یادگیری شما دارد. یک محیط مطالعه آرام و بدون حواس‌پرتی، به شما کمک می‌کند تا بهتر روی مطالب تمرکز کنید و اطلاعات را به طور موثر جذب کنید. پس انتخاب مکان مناسب را در برنامه ریزی برای درس خواندن خود لحاظ کنید.
نکات کلیدی برای ایجاد یک محیط مطالعه ایده‌آل:
تغذیه سالم و ورزش منظم، نقش مهمی در بهبود عملکرد مغز و افزایش تمرکز دارند. مواد غذایی مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین به مغز انرژی لازم برای یادگیری و تمرکز را می‌دهند. ورزش نیز باعث افزایش جریان خون به مغز و ترشح اندورفین می‌شود که به بهبود خلق و خو و کاهش استرس کمک می‌کند.
نکات کلیدی برای تغذیه و ورزش:
خواب کافی برای یادگیری و حفظ مطالب بسیار مهم است. در طول خواب، مغز اطلاعات جدید را پردازش و تثبیت می‌کند. کمبود خواب می‌تواند باعث کاهش تمرکز، کاهش حافظه و افزایش استرس شود.
نکات کلیدی برای داشتن خواب کافی:
مدیریت زمان به شما کمک می‌کند تا کارهای خود را سازماندهی کنید، اولویت‌بندی کنید و در زمان معین به همه کارهایتان برسید. تکنیک‌های مختلفی برای مدیریت زمان وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید.
علاوه بر ابزارهای عمومی، برخی ابزارها به طور خاص برای دانشجویان طراحی شده‌اند و می‌توانند در برنامهریزی درسی به آنها کمک کنند.
این روش به شما کمک می‌کند تا تمرکز بیشتری روی مطالعه داشته باشید و از خستگی ذهنی جلوگیری کنید. مراحل انجام این تکنیک:
گام ۱: یک تایمر روی ۲۵ دقیقه تنظیم کنید و بدون وقفه مطالعه کنید.
گام ۲: پس از اتمام ۲۵ دقیقه، ۵ دقیقه استراحت کنید.
گام ۳: این چرخه را ۴ بار تکرار کنید و بعد از آن، یک استراحت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه‌ای داشته باشید.
مزایا: افزایش تمرکز، کاهش خستگی ذهنی، بهبود بهره‌وری در مطالعه.
پیشنهاد: از اپلیکیشن‌هایی مانند Focus Booster یا Forest برای مدیریت این تکنیک استفاده کنید.
این روش برای درک عمیق‌تر مطالب کاربرد دارد و بر اساس این اصل است که اگر بتوانید چیزی را به دیگران توضیح دهید، یعنی خودتان آن را به‌خوبی فهمیده‌اید.
گام ۱: موضوع موردنظر را انتخاب کنید.
گام ۲: آن را طوری توضیح دهید که انگار به یک کودک ۶ ساله درس می‌دهید.
گام ۳: هرجا که در توضیح دادن گیر کردید، مشخص کنید و مجدداً به مطالعه بپردازید.
گام ۴: توضیحات خود را ساده‌تر و روان‌تر کنید.
مزایا: کمک به درک بهتر، جلوگیری از یادگیری سطحی، تثبیت مطالب در ذهن.
پیشنهاد: برای اجرای بهتر، سعی کنید مطلب را روی کاغذ نوشته و با صدای بلند برای خود توضیح دهید.
این تکنیک یکی از مؤثرترین روش‌های مرور برای حفظ اطلاعات در حافظه بلندمدت است.
گام ۱: کارت‌هایی با سؤال و پاسخ درست کنید (یا از اپلیکیشن‌هایی مثل Anki استفاده کنید).
گام ۲: هر کارت را که پاسخ صحیح دادید، به جعبه بعدی منتقل کنید (یعنی دفعات مرور را کم کنید).
گام ۳: کارت‌هایی که پاسخ اشتباه دادید، در جعبه اول نگه دارید و بیشتر مرور کنید.
گام ۴: به مرور زمان، اطلاعات سخت‌تر را بیشتر تکرار کرده و مطالب ساده‌تر را کمتر بخوانید.
مزایا: مرور بر اساس فاصله زمانی، جلوگیری از فراموشی مطالب، مناسب برای حفظ لغات و فرمول‌ها.
پیشنهاد: اپلیکیشن‌های Anki و Quizlet ابزارهای مفیدی برای اجرای این تکنیک هستند.
برای اجرای بهتر برنامهریزی درسی، می‌توانید از ابزارهای دیجیتالی زیر استفاده کنید:
MyStudyLife: برنامهریزی و تنظیم یادآوری برای تکالیف و امتحانات
Todoist: مدیریت وظایف و یادآوری‌های روزانه
Notion: یادداشت‌برداری، برنامهریزی و سازماندهی اطلاعات درسی
مزایا: کاهش استرس، بهبود مدیریت زمان، قابلیت تنظیم هشدار و پیگیری پیشرفت.
پیشنهاد: یکی از این اپلیکیشن‌ها را نصب کنید و برنامه درسی خود را در آن تنظیم کنید.
در ادامه نگاهی به برخی اپلیکیشن‌های مدیریت مطالعه داریم.
امروزه، با حجم بالای اطلاعات و فعالیت‌ها، داشتن یک برنامهریزی دقیق و منظم برای موفقیت در همه زمینه‌ها، از جمله تحصیل، ضروری است. خوشبختانه، با پیشرفت تکنولوژی، ابزارهای متنوعی برای کمک به برنامهریزی شخصی و درسی در اختیارمان قرار گرفته است. در ادامه به معرفی برخی از بهترین ابزارها و اپلیکیشن‌ها برای برنامهریزی شخصی و درسی می‌پردازیم.
تقویم‌های دیجیتال به شما این امکان را می‌دهند تا رویدادها، مهلت‌ها و وظایف خود را در یک مکان واحد مدیریت کنید. این ابزارها معمولاً دارای ویژگی‌های زیر هستند:
برخی از محبوب‌ترین تقویم‌های دیجیتال عبارتند از:
اپلیکیشن‌های یادداشت‌برداری به شما کمک می‌کنند تا ایده‌های خود را ثبت کنید، وظایف را اولویت‌بندی کنید و لیست کارهایتان را مدیریت کنید. برخی از ویژگی‌های مهم این اپلیکیشن‌ها عبارتند از:
برخی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های یادداشت‌برداری عبارتند از:
نرم‌افزارهای مدیریت زمان به شما کمک می‌کنند تا زمان خود را به طور موثر مدیریت کنید و به اهداف خود برسید. این نرم‌افزارها معمولاً دارای ویژگی‌هایی مانند ردیابی زمان، ایجاد گزارش و تجزیه و تحلیل داده‌ها هستند.
برخی از محبوب‌ترین نرم‌افزارهای مدیریت زمان عبارتند از:
تاریخ: سه‌شنبه، ۱۲ فروردین ۱۴۰۴
هدف: مطالعه دروس روزانه + مرور مطالب برای امتحان ریاضی
محیط مطالعه: اتاق شخصی با میز و نور مناسب، بدون حواس‌پرتی
| زمان | فعالیت | توضیحات |
|---|---|---|
| 07:00 – 07:30 | بیداری و ورزش صبحگاهی | پیاده‌روی کوتاه یا حرکات کششی برای افزایش انرژی |
| 07:30 – 08:00 | صبحانه و آماده‌سازی | خوردن صبحانه سالم (مثل میوه و غلات) |
| 08:00 – 08:45 | مطالعه ریاضی (اولویت ۱) | حل تمرینات فصل اول با تکنیک پومودورو |
| 08:45 – 08:50 | زنگ تفریح کوتاه | استراحت، آب خوردن یا حرکات کششی |
| 08:50 – 09:35 | مطالعه ریاضی (مرور فرمول‌ها) | مرور فرمول‌ها و نکات کلیدی با تکنیک فاینمن |
| 09:35 – 09:45 | زنگ تفریح | پیاده‌روی کوتاه در خانه |
| 09:45 – 10:30 | مطالعه علوم (اولویت ۲) | خواندن فصل جدید + یادداشت‌برداری |
| 10:30 – 10:35 | زنگ تفریح کوتاه | استراحت و تنفس عمیق |
| 10:35 – 11:20 | مطالعه زبان انگلیسی (اولویت ۳) | یادگیری ۱۰ واژه جدید با سیستم لایتنر |
| 11:20 – 11:50 | وقت آزاد و میان‌وعده | خوردن میوه و گوش دادن به موسیقی آرام |
| 11:50 – 12:35 | مطالعه تاریخ (اولویت ۴) | مرور وقایع مهم + ساخت جدول زمانی |
| 12:35 – 13:30 | ناهار و استراحت | غذای سالم + چرت کوتاه ۱۵ دقیقه‌ای |
| 13:30 – 14:15 | مرور ریاضی | مرور نکات با فلش‌کارت‌ها (سیستم لایتنر) |
| 14:15 – 14:20 | زنگ تفریح کوتاه | حرکات کششی یا قدم زدن |
| 14:20 – 15:05 | مطالعه علوم | تکمیل یادداشت‌ها و حل سؤالات تشریحی |
| 15:05 – 15:35 | وقت آزاد | فعالیت دلخواه (مثل چک کردن پیام‌ها) |
| 15:35 – 16:20 | مطالعه زبان انگلیسی | تمرین گرامر و نوشتن یک پاراگراف کوتاه |
| 16:20 – 16:25 | زنگ تفریح کوتاه | آب خوردن و استراحت |
| 16:25 – 17:00 | فعالیت خانوادگی | کمک در خانه یا صحبت با خانواده |
| 17:00 – 18:00 | سرگرمی شخصی | بازی یا تماشای یک ویدیو کوتاه |
| 18:00 – 19:00 | شام و استراحت | شام سبک + آماده‌سازی برای مطالعه شب |
| 19:00 – 19:45 | مرور کلی دروس | مرور سریع یادداشت‌های روز با صدای بلند |
| 19:45 – 20:00 | وقت آزاد | یوگا یا مدیتیشن برای آرامش |
| 20:00 – 21:00 | مطالعه متمرکز ریاضی | حل سؤالات سخت‌تر برای آمادگی امتحان |
| 21:00 – 22:00 | آماده‌سازی برای خواب | دوش آب گرم، مطالعه سبک یا کتاب غیر درسی |
| 22:00 | خواب | خواب کافی برای ریکاوری مغز |
اولویت‌بندی:
تعادل زندگی:
برگرفته از: wikihow
