کاپ قاعدگی در سال‌های اخیر به یکی از پرطرفدارترین جایگزین‌ها برای نوار بهداشتی و تامپون تبدیل شده است. این محصول به دلیل مزایایی مانند صرفه جویی اقتصادی، کاهش زباله و استفاده طولانی مدت مورد توجه بسیاری از زنان قرار گرفته است. اما در کنار تمام این مزایا، آگاهی از عوارض کاپ قاعدگی اهمیت زیادی دارد تا بتوان با اطمینان بیشتری از آن استفاده کرد. در این مقاله، بیشتر درباره عوارض این محصول بهداشتی بانوان صحبت خواهیم کرد.
کاپ قاعدگی یک محصول بهداشتی قابل استفاده مجدد برای زنان است که در دوران پریود استفاده می‌شود. این کاپ داخل واژن قرار می‌گیرد تا خون قاعدگی را جمع‌آوری کند. معمولاً از جنس سیلیکون یا لاستیک ساخته می‌شود و شکلی قیفی دارد. ظرفیت بالای این کاپ‌ها در نگهداری خون نسبت به سایر محصولات مشابه، باعث شده بسیاری از زنان آن را جایگزینی مناسب برای تامپون بدانند. بسته به شدت خون‌ریزی، می‌توان آن را تا ۱۲ ساعت متوالی استفاده کرد.
سؤالات زیادی درباره خطرات احتمالی کاپ قاعدگی مطرح می‌شود. با این حال، اگر به درستی استفاده شود، در کل محصولی ایمن است. استفاده از کاپ قاعدگی خطرناک‌تر از تامپون یا سایر محصولات پریود نیست. البته، همانند تامپون، اگر به درستی استفاده نشود، می‌تواند با ریسک‌هایی همراه باشد.
مطابق با مطالعات، برخی از معایب یا خطرات بالقوه استفاده نادرست از کاپ قاعدگی عبارت‌اند از:
مانند هر محصول بهداشتی دیگر، کاپ قاعدگی نیز ممکن است هنگام استفاده نشتی داشته باشد؛ مخصوصاً اگر بیش از حد پر شود یا به درستی در جای خود قرار نگیرد. با تخلیه منظم کاپ و انتخاب سایز مناسب، این مشکل کمتر خواهد شد؛ زیرا در چنین شرایطی، کاپ به درستی به دیواره واژن می‌چسبد و در طول روز جابه‌جا نمی‌شود.
ممکن است دلایل مختلفی باعث سوزش یا ناراحتی هنگام استفاده از کاپ شوند که بیشتر آن‌ها قابل پیشگیری هستند. مثلاً اگر کاپ بدون روان‌کننده وارد شود، سایز آن مناسب نباشد یا به درستی تمیز نشده باشد. استفاده از روان‌کننده‌های پایه آب می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند. همچنین خواندن دستورالعمل موجود روی بسته محصول نیز بسیار مهم است.
در برخی موارد، وارد کردن اجسام به واژن ممکن است باعث آسیب‌های جزئی یا درد شود. این خطر، زمانی بیشتر است که کاپ به صورت خشن وارد مجرای واژن شود، فرد ناخن‌های بلندی داشته باشد یا از کاپی با سایز نامناسب استفاده کند.
مانند هر محصول دیگری، احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک هنگام استفاده از کاپ قاعدگی وجود دارد. البته از آنجایی که این کاپ‌ها از سیلیکون پزشکی ساخته می‌شوند، در اغلب موارد مشکلی ایجاد نمی‌کنند مگر اینکه فرد به سیلیکون حساسیت داشته باشد. همچنین برخی برندها ممکن است به دلیل نوع مواد اولیه‌شان برای برخی زنان مناسب‌تر باشند.
استفاده از کاپ قاعدگی ممکن است باعث ورود باکتری‌ها به مجاری ادراری شود، چون وارد کردن هر جسمی به داخل واژن می‌تواند مجرای ادرار را تحریک کند. البته در موارد نادر، ممکن است کاپ به مجرای ادرار فشار وارد کند و آن را مسدود سازد که در نتیجه آن، فرد دچار مشکل در ادرار کردن می‌شود.
گفته می‌شود استفاده از کاپ قاعدگی پس از قرار دادن آی‌یودی (وسیله جلوگیری از بارداری داخل رحم) ممکن است اثربخشی آن را کاهش دهد، چراکه کاپ ممکن است نخ آی‌یودی را بکشد یا باعث جابه‌جایی آن شود. با این حال، طبق مطالعات، خارج شدن آی‌یودی به طور طبیعی در حدود یک نفر از هر بیست نفر اتفاق می‌افتد، صرف نظر از اینکه از کاپ استفاده کرده باشند یا نه. همچنین تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که استفاده از کاپ قاعدگی، نسبت به تامپون یا نوار بهداشتی، خطر خارج شدن آی‌یودی را به‌طور قابل توجهی افزایش نمی‌دهد.
یکی از عوارض نادر ولی جدی استفاده از کاپ قاعدگی، عفونت است که بیشتر از انتقال باکتری‌ها از دست به کاپ ناشی می‌شود و خود کاپ این مشکل را ایجاد نمی‌کند. برای مثال، عفونت‌هایی مانند عفونت قارچی یا واژینوز می‌توانند به دلیل وجود باکتری در واژن ایجاد شده و باعث تغییر سطح pH شوند. برای پیشگیری از این موضوع، باید دست‌ها را با آب ولرم و صابون آنتی‌بیوتیک قبل از دست زدن به کاپ، به خوبی شستشو دهید. همچنین اگر کاپ به خوبی تمیز نشود، می‌تواند عامل گسترش عفونت باشد. لازم است کاپ را قبل و بعد از هر بار استفاده با صابون ملایم و آب بشویید.
سندرم شوک سمی یکی از جدی‌ترین و خطرناک‌ترین عفونت‌های باکتریایی است که در اثر ورود باکتری‌های استافیلوکوک یا استرپتوکوک (که به طور طبیعی روی پوست، بینی یا دهان وجود دارند) به داخل بدن ایجاد می‌شود. معمولاً تامپون‌ها عامل این عارضه هستند، اما در موارد بسیار نادر، کاپ قاعدگی نیز می‌تواند موجب آن شود.
کاپ قاعدگی به‌طور کلی از نظر متخصصان پزشکی، محصولی ایمن محسوب می‌شود. اگر آن را مطابق دستورالعمل استفاده کنید، احتمال بروز عوارض جانبی برایتان بسیار کم خواهد بود. این کاپ‌ها قابل شستشو و چند بار مصرف هستند و نسبت به سایر محصولات بهداشتی، نگهداری آسان‌تری دارند؛ به همین دلیل، بسیاری از افراد آن را ترجیح می‌دهند. با این حال، پاسخ نهایی، بستگی به میزان راحتی شما دارد. اگر سابقه عفونت‌های مکرر واژینال داشته‌اید، پیش از استفاده حتماً با پزشک یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
در صورت تمایل به استفاده از این کاپ‌ها در درجه اول بهتر است با یک پزشک زنان مشورت کنید. اما اگر از بابت عوارض جانبی احتمالی می‌پرسید، باید بگوییم که تحقیقات دراین‌زمینه همچنان ادامه دارند. چرا که عوارض احتمالی استفاده از این محصول باید روشن‌تر شود. در ضمن شرایط هر کسی فرق می‌کند. نمی‌توان کلی‌گویی کرد و گفت که مزایای استفاده از کاپ‌های قاعدگی برای همه افراد به معایب‌شان می‌چربد. پس مطمئن‌ترین راه این است که مشورت پزشکی بگیرید. شاید پزشک زنان کاپ قاعدگی خاصی را پیشنهاد کند یا که اصلا استفاده از این محصول را به‌صلاح‌تان نبیند.
درصورت دارا بودن هر یک از شرایط زیر باید محتاطانه‌تر تصمیم بگیرید:
می‌بینید که به همین سادگی‌ها نیست. تنها پزشک می‌تواند شرایط‌تان را برای استفاده از کاپ قاعدگی سبک‌سنگین کند. البته شاید در تبلیغات ببینید که این کاپ‌ها را مناسب همه افراد و قابل‌استفاده برای تمام سنین توصیف می‌کنند.
اگر تاکنون رابطه جنسی نداشته‌اید یا برایتان سؤال است که این کاپ‌ها چه تأثیری روی پرده بکارت دارند، حتما بهتر است اول از یک پزشک زنان مشورت بگیرید و بعد دنبال استفاده از کاپ‌های قاعدگی باشید.
حالا اگر با مشورت پزشکی به این نتیجه رسیدید که از کاپ قاعدگی استفاده کنید، مروری هم بر دانستنی‌های زیر داشته باشید:
هرچند عوارض کاپ قاعدگی در مقایسه با مزایای آن محدود و قابل پیشگیری هستند، اما رعایت نکات بهداشتی، انتخاب سایز مناسب و آموزش صحیح استفاده از آن، نقش مهمی در پیشگیری از مشکلات احتمالی دارد. در نهایت، انتخاب این محصول باید با در نظر گرفتن شرایط بدنی، سبک زندگی و مشورت با پزشک انجام شود.
